OSMANLI’NIN SON DÖNEMİNDE İSTANBUL SOKAKLARINDA MARJİNALLER: HIRSIZLAR, DOLANDIRICILAR, YANKESİCİLER

Authors : Zafer TOPRAK

Pages : 275-279

View : 14 | Download : 14

Publication Date : 2011-11-22

Article Type : Conference Paper

Abstract :Osmanlı modernleşmesi “cemaat”ten “cemiyet”e geçilirken yansımasını kentin yapısında da bulmuştu. Köklü bir dönüşüme uğrayan İstanbul’da suçu niteliği ve niceliğinde bir artış meydana geliyordu. Bu bağlamda hırsız, dolandırıcı ve yankesici gibi marjinaller ile işledikleri suçlar belli bir yaygınlık kazanıyordu. Gösterişçi tüketim artarken, servet sahipleri marjinallerin hedefi haline geliyordu.Osmanlı’nın payitahtı on dokuzuncu yüzyılda ulaşım ve iletişim alanındak gelişmeler sonucu Avrupa kentlerine benzer bir gelişim izlemiş, cemaat ilişkilerinin güçlü olduğu geleneksel bir kent görünümünden anonim bir şekle bürünmüştür. Eski İstanbul’un görece kapalı mahalleleri yıkıma uğramış ve sokak kültürü giderek İstanbul sekenesini mahallenin dışına taşırmıştır. Özellikle Avrupaî yaşam tarzının yaygınlaştığı Galata/Beyoğlu kesiminde çağdaş kent görünümü beraberinde mahalle denetimi ve gözetiminden uzak bir çevrenin oluşmasına, insanların anonimleşmesine neden olmuştur. “Cemaat”ten “cemiyet”e geçiş, bu “modernite” olgusu Osmanlı’da kente özgü “suç” olgusunu da getirmiş, Osmanlı zaptiyesi çağdaş anlamda “polis”e, “jandarma”ya dönüşmüştür.
Keywords : Kent ve Suç, Servet ve Gösteriş, Marjinaller, Zabıta