Arşiv Belgeleri Işığında İngiltere’nin Hilâfet Politikası (1875-1925)

Authors : Hasan GÜMÜŞOĞLU

Pages : 13-27

Doi:10.25069/spmj.933306

View : 30 | Download : 14

Publication Date : 2021-12-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede İngiltere Arşiv Kayıtları insert ignore into journalissuearticles values(Public Record Office insert ignore into journalissuearticles values(PRO); esas alınarak İngiltere’nin yarım asırlık insert ignore into journalissuearticles values(1875-1925); hilâfet politikası incelenmiştir. İngiltere on dokuzuncu asrın sonlarına doğru Osmanlı halifesinin dünya Müslümanları üzerindeki nüfuzundan istifade etme yollarını aramıştır. İngiltere, özellikle Hindistan’ı sömürgesi yaptıktan sonra Osmanlı halifesinin bölge Müslümanları üzerindeki nüfuzundan endişe ederek bu politika değişikliğine gitmiştir. Yirminci asrın başlarından itibaren İngiltere, bariz bir şekilde Osmanlı halifesini yıpratma çalışmalarını dış politikasının önemli bir parçası haline getirmiştir. Söz konusu politika doğrultusunda hilâfetin Osmanlı’dan alınıp Araplara verilmesini isteyen İngiltere, Lozan Konferansı öncesinde Osmanlı hilâfetinin tarihte kalması gerektiğine kesin olarak karar vermişti. İngiltere o dönemde, Rusya’ya karşı bir set olması için geçmişe nispetle daha küçük bir Türkiye’nin tesisini kendi çıkarları açısından faydalı buluyordu. Bu sebeple Türkiye’nin hilâfeti ilga edip dünya Müslümanlarıyla bağlarını koparmak suretiyle İngiliz menfaatlerini tehdit edebilecek konumdan çıkarılması İngiltere açısından oldukça önem arz ediyordu.
Keywords : Hilâfet, Osmanlı, İngiltere, Dünya Müslümanları