Türkçe Öğretiminde Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Kullanımı Üzerine Bir İnceleme

Authors : Elif AKTAŞ, Bora BAYRAM

Pages : 1401-1414

View : 22 | Download : 16

Publication Date : 2018-09-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Okuma eylemi; yazılı, görsel ve elektronik metinler üzerinde dikkat, algılama, hatırlama, anlamlandırma, yorumlama, sentezleme, değerlendirme ve çözümleme gibi zihinsel işlemlerin bir arada gerçekleştiği bir dil becerisi olarak tanımlanmaktadır. Okuma, öğrenme için başvurulan temel bir strateji olduğundan eğitimin her aşamasında geliştirilmesi gereken önemli bir beceridir. Amacı öğrenme olan okuma etkinliğinde esas nokta, seslendirmekten ziyade anlamlandırmak olmalıdır. Çünkü okumada asıl olan anlamadır. Bireyin yaşam boyu gereksinim duyacağı bir beceri olan okumanın geliştirilmesi, okuduğunu anlama stratejilerinin kazandırılmasıyla mümkündür. Bu araştırmada Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin uygulama sürecinde okuduğunu anlama stratejilerini ne denli kullandıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla öğretmenlere kullandıkları stratejileri belirtmeleri istenen bir form uygulanmıştır. Formda katılımcılara “Okuduğunu anlama etkinlikleri kapsamında okuma öncesi, okuma sırası ve okuma sonrası hangi stratejileri kullanıyorsunuz?” sorusu yöneltilmiştir. Rize ve Bayburt illerinde görev yapan 39 Türkçe ve sınıf öğretmeni bu araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Nitel yaklaşıma uygun olarak desenlenen araştırma, betimsel bir nitelik taşımaktadır. Öğretmenlerin yanıtlarından elde edilen veriler, yüzde ve frekans analizleri ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Türkçe öğretmenlerinin okuma öncesinde en fazla amaç belirleme, görsel yorumlama, ön bilgileri harekete geçirme; okuma sırasında not alma; okuma sonrasında ise soru-cevap stratejisini kullandıkları tespit edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin ise okuma öncesinde en fazla görsel yorumlama; okuma sırasında kelime anlamını bulma; okuma sonrasında ise özetleme stratejisini kullandıkları tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuduğunu anlama stratejilerini okuma sonrasında daha fazla, okuma öncesinde ise daha az kullandıkları tespit edilmiştir
Keywords : okuma, anlama, okuduğunu anlama stratejileri, Türkçe öğretimi