Asma Yaprak Kıvırcıklık Virüslerinin (GLRaV 1-3) Turunçgil Unlubiti, Planococcus citri (Risso) (Hemiptera, Pseudococcidae) ve Bağ Üvezi, Arboridia adanae Dlab. (Hemiptera, Cicadellidae) ile Taşınma Durumu

Authors : Gülşen SERTKAYA, A YİĞİT, Kadriye ÇAĞLAYAN

Pages : 39-54

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2008-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Asma yaprak kıvırcıklık virüsü-1 ve 3 insert ignore into journalissuearticles values(Grapevine leafroll-associated virus 1-3: GLRaV1-3);’nün Turunçgil unlubiti, Planococcus citri insert ignore into journalissuearticles values(Risso); insert ignore into journalissuearticles values(Hemiptera, Pseudococcidae); ve Bağ üvezi, Arboridia adanae Dlab. insert ignore into journalissuearticles values(Hemiptera, Cicadellidae); ile ülkemizde asma bitkisinde taşınma durumunu incelemek üzere yürütülmüştür. Hatay ili bağ alanlarında yapılan survey çalışmaları sırasında Asma yaprak kıvırcıklık insert ignore into journalissuearticles values(AYK); hastalığının tipik belirtilerini sergileyen “Antep karası” çeşidine ait asma bitkileri insert ignore into journalissuearticles values(Vitis vinifera L.); seçilmiştir. Bu bitkiler arasından DAS-ELISA insert ignore into journalissuearticles values(Double antibody sandwichEnzym linked immunosorbent assay); ve TEM insert ignore into journalissuearticles values(Transmission Electron Microscopy); yöntemleri kullanılarak GLRaV-1 ve GLRaV-3 ile tek olarak enfekteli olduğu belirlenenler taşıma çalışmaları için kaynak bitki olarak ayrılmıştır. P. citri bireyleri çimlenmiş patates yumrularının genç sürgünler üzerinde kültüre alınmış olup, A. adanae nimf ve erginleri ise sağlıklı asma bitkileri üzerinde çoğaltılmıştır. Non-persistent taşıma denemelerinde P. citri nimf ve erginleri virüsü alma dönemi insert ignore into journalissuearticles values(VAD); için enfekteli bitkiler üzerinde 2 saatlik bir besleme süresi uygulanmıştır. Bu süreden sonra sağlıklı asma ve tütün insert ignore into journalissuearticles values(Nicotiana clevelandii ve N. benthamiana); bitkileri üzerine 25 bireylik nimf ve ergin grupları aktarılarak 3 saat süre ile virüs inokulasyon dönemi insert ignore into journalissuearticles values(VİD); için beslenmiştir. Bitkiler simptomlar yönünden gözlenmiş ve düzenli aralıklarla ELISA ile incelenmiştir. Aynı deneysel koşullar A. adanae ile yapılan non-persistent taşıma çalışmalarında da uygulanmıştır. Persistent taşıma denemelerinde, P. citri ve A. adanae bireyleri VAD ve VİD için enfekteli ve sağlıklı bitkiler üzerinde 30 gün sure ile beslenmiştir. GLRV-1 ve GLRV-3 ile enfekteli asma bitkileri AYK hastalığının tipik simptomlarını sergilemiş ve en belirgin simptom olarak yaprakların kırmızılaşması gözlenmiştir. P. citri ve A. adanae ile non-persistent taşıma çalışmalarında asma ve tütün bitkilerine GLRaV-1 ve GLRaV-3 taşıması gerçekleştirilememiştir. Bununla birlikte P. citri ile asma bitkilerinde yapılan persistent taşıma çalışmalarında, VİD’den 10 ay sonra P. citri’nin yetişkin bireyleri ile %13.3 oranında, nimf grupları ile ise daha yüksek bir oranda insert ignore into journalissuearticles values(%35.0); GLRV-3 ile enfekteli bitki elde edilmiştir. Tütün bitkilerinde pozitif sonuç alınamamıştır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, P. citri bağlarda en yaygın virüslerden biri olan GLRaV-3’ü taşıyabilmektedir. Buna göre, P. citri’nin Türkiye`deki bağlarda AYK hastalığı etmeni virüsün yayılmasında rol oynayabileceği düşünülmektedir. P. citri’nin bağlarda beslenme sonucu verim ve kalite kayıplarına yol açması yanı sıra, GLRaV-3’ün bir vektörü olabileceğinin belirlenmesi dolayısıyla, ülkemiz bağ alanlarında zararları görülen unlubit savaşının yönetimi daha da önem kazanmaktadır. AYK hastalığının mevcut mücadele yönetimlerini geliştirmek için P. citri ve diğer potansiyel unlubit türlerinin asma yaprak kıvırcıklık virüslerinin yayılmasına etkileri konusunda daha ayrıntılı araştırma yapılması yararlı olacaktır.
Keywords : Asma, bağ, böcekle taşınma, ELISA, kıvırcıklık virüsü