Cankurbanlılardan (Canikurbanîler) Emir Argun Aka ve Emir Nevruz’un Siyasi Faaliyetleri

Authors : Samet ALIÇ

Pages : 348-359

Doi:10.54614/JTRI.2022.221751

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2022-05-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Cankurbanlı ailesine mensup Emir Argun Aka ve onun oğlu Emir Nevruz’un Moğol ve İlhanlı hâkimiyeti dönemindeki İran ve Horasan’ın siyasi tarihinde bıraktıkları iz incelenmeye çalışılmıştır. Cankurbanlı ailesi, XIII. yüzyıldan itibaren Timur istilasına kadar, İran’ın siyasi, iktisadi, askeri ve sosyo-kültürel hayatında önemli bir yer teşkil etmiştir. Cankurbanlı ailesinin bilinen ilk ismi olan Taycu, Moğol devlet kademelerinde görev almıştır. Onun oğlu Emir Argun Aka da Moğollar tarafından kendisine verilen görevleri başarıyla ifa etmiştir. Görevlerindeki başarıları üzerine H 641 (M 1243)’de Moğolların Seyhun’un batısında kalan topraklarının valisi olarak tayin edilmiştir. Emir Argun Aka, bu atamadan sonra Radkan merkez olmak üzere geniş bir coğrafyada yarı bağımsız bir idare tesis etmiştir. İlhanlı Devleti’nin tesisinin ardından İlhanlılara bağlı bir emir haline gelmiştir. Argun Aka’nın vefatından sonra Cankurbanlı ailesinde oğlu Nevruz ön plana çıkmış ve İlhanlı devlet kademelerinde babasının yerini alabilmek için Gazan Han’a karşı isyan etmiştir. Gazan Han’ın kendisini affetmesi ile onun en iyi emirlerinden birisi olmayı başarmıştır. Daha önce babasına ait bölgelerin idareciliği de ona tahsis edilmiştir. İlhanlı Devleti’ndeki nüfuzu fevkalade yükselen Nevruz, devlet kademelerindeki kıskançlık nedeniyle 23 Şevval 696 (14 Ağustos 1297)’da katledilmiştir.
Keywords : Argun Aka, İlhanlılar, İran, Horasan, Nevruz