İSLAM KÜLTÜRÜNDE MİZAH VE TÜRK EDEBİYATINDAKİ YANSIMALARI: CEVÂMİU’L-HİKÂYÂT ÖRNEĞİ

Authors : Emin UZ

Pages : 20-39

Doi:10.30568/tullis.300326

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2017-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Erken dönem mizah ve eğlence edebiyatını içeren kaynaklar doğru analizlerle değerlendirildiğinde, toplumların zaman ve mekân farklılığına rağmen gülme paydasında bir araya geldikleri görülmektedir. Duygu ve zevklerin evrenselliği prensibi, tarih boyunca Türk kültürünü de oldukça etkilemiş ve diğer kültürlerin mizah malzemeleri, özgün edebiyatımız içerisinde yoğrularak renkli figürler ortaya çıkarılmıştır. Dini, coğrafi ve sosyal etkenler göz önünde bulundurulduğunda Türk mizahının en çok etkilendiği kültürlerin Arap ve Fars kaynaklı olduğu görülmektedir. Çalışmamızda; Arap ve Fars edebiyatı kaynaklı İslami mizah malzemesinin Türk mizahını nasıl etkilediği tespit edilip örneklerle açıklanmıştır. Bu etkileşimi yakından ilgilendiren Fârisî edip Avfî`nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 629/1232); kendisinden önceki Arap edebiyatı eserlerinden derlemiş olduğu Cevâmiu`l-Hikâyât ve Levâmiu`r-Rivâyât isimli eseri çalışmamızın temel kaynağı olarak belirlenmiştir. Müellifin bu eserine kaynaklık eden Arap edebiyatı eserleri ve 15. yüzyılda Osmanlı Türkçesine yapılan tercüme nüshaları da incelenmek suretiyle bu üç kadim medeniyet arasındaki mizah etkileşimi ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Mizah, İslâm mizahı, şaka, Arap toplumu