“SALÂH BEY” SÖZLÜĞÜ ÜZERİNE BİR DENEME

Authors : İdris Nebi UYSAL

Pages : 115-127

Doi:10.30568/tullis.636149

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözlükler, bir dilin bütün veya belli bir döneme ait söz varlığını topluca veren eserlerdir. Bu eserler, yalnızca bir dil yahut onun belirli bir devresi/sahası için hazırlanmaz; bir topluluk ya da sanatçının sözcük dağarcığını belirlemek için de hazırlanır. Türkçe, sözlük sayısı ve türü bakımından zengin bir dildir. Ancak bu zenginlikte sanatçı sözlüklerinin katkısının az olduğu bir gerçektir. Kısaca, “bir sanatçının veya düşünürün eserlerinde geçen ögeleri toplayan sözlük” şeklinde tanımlanan sanatçı sözlükleri; dil, edebiyat ve sözlük bilimi araştırmaları açısından önemlidir. Kelime dağarcığındaki çeşitlilik ve zenginlikle dikkati çeken Salâh Birsel, Türk edebiyatında sözlüğü hazırlanması gereken isimlerden biridir. Birsel, Türk edebiyatında deneme ve günlük türlerinde yazdığı eserlerle adından sıkça söz ettirir. Onun başarılı olduğu bir diğer alan Türkçeyi kullanma becerisidir. Sanatçı; türettiği, ağızlardan derlediği sayısız sözcük, ürettiği onca deyim ve çeşitli anlamlar yüklediği sözcüklerle Türkçenin söz varlığına hatırı sayılır katkı sağlamıştır. Bu çalışma, Türkçede sanatçı sözlüklerinin önemini ve gerekliliğini anlatmak amacıyla yapılmıştır. Örneklem olarak Boğaziçi Şıngır Mıngır seçilmiş, bunun da ilk baskısı insert ignore into journalissuearticles values(1980); esas alınmıştır. Çalışmada belgesel tarama yöntemi kullanılmıştır. Sanatçıya özgü olduğu düşünülen sözcük ve deyimlerden 44 tanesi tanık cümlesi ve sayfa numarasıyla birlikte verilmiştir. 
Keywords : sözlük, salâh birsel, sözlük bilimi