BİRBİRİNE ÂŞIK İKİ YABANCI: CAN VE TEN

Authors : Mehmet Gürbüz

Pages : 78-86

Doi:10.30568/tullis.1582504

View : 21 | Download : 21

Publication Date : 2024-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk İslam medeniyetinin inşasında çok önemli bir yere sahip olan Mevlânâ ve onun Mesnevî’si yüzyıllar boyunca Türk toplumunun gönül dünyasını şekillendirmiştir. Mesnevî yazıldığı tarihten günümüze kadar oldukça geniş bir coğrafyada çok farklı halk kitleleri tarafından okunmuş, dinlenmiş, anlatılmış ve açıklanmıştır. Mesnevî, kolay anlaşılması amacıyla basit kurgulu hikâyelerle örülmüş bir metin olmasına rağmen Türk edebiyatında en çok şerh edilen eser konumundadır. Eserin tamamına ya da bir kısmına, manzum ya da mensur olarak toplam kırk altı şerh yapılmıştır. Çoğu aynı tasavvufi düşünce sistemine mensup olan şarihler, metni yorumlarken kendilerinden önceki şarihlerden değişen oranlarda yararlanmakla birlikte, metafizik âleme dair kendi içsel/ruhsal keşiflerini de yorumlarına yansıtmışlardır. Mevlânâ’nın Mesnevî’sinin ilk on sekiz beytine odaklanan bütünlüklü bir çalışmanın parçası durumundaki bu makalede eserin sekizinci beyti üzerinde durulacaktır. Söz konusu beyit, insanın maddi varlığı olan “ten” ile manevi benliğine karşılık gelen “ruh” arasındaki ilişkiyi konu almaktadır. Mevlânâ bu beyitte, ten ve ruh birbirine gizli olmadığı hâlde kimsenin ruhu görme izni olmadığını söylemektedir. Bu çalışmada bir literatür değerlendirmesi mahiyetinde mevcut şerhler de göz önünde bulundurularak beyit yorumlanmaya çalışılacaktır.
Keywords : Mevlânâ, Mesnevî, 8. beyit, Şerh