Moralı İbrahim Vehbî’nin Şiirlerinde Ehl-İ Beyt’e Dair

Authors : İncinur Atik Gürbüz

Pages : 1-19

Doi:10.30568/tullis.1645387

View : 38 | Download : 25

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam inancında Hz. Muhammet’i ve onun “âl/ehl”ini sevmek, onların hatırasına hürmet etmek dinî bir vecibe olarak kabul edilir. Hz. Peygamber’e, onun âline ve ashabına salat ve selam getirmek için sevap kazanma vesilesi olarak görülür. Bu çerçevede Müslümanlar, getirdikleri salat ve selam ile her gün Hz. Peygamber ile onun âlini ve ashabını zikredip onların manevi hatıralarını yüceltirler. Müslümanlar için böylesine önemli olan ve “Âl-i Muhammed, Âl-i Nebî, Âl-i Resûl, Âl-i Abâ” gibi isimlerle anılan Hz. Peygamber’in “âl”inin kimlerden oluştuğu eskiden beri tartışma konusu olagelmiştir. “Âl” ile Hz. Peygamber’in ailesinin, nesebinin ya da ona tabi olanların ifade edildiği konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bu noktada, “Ehl-i Beyt, Ehl-i Abâ” terkipleriyle de aynı ya da yakın anlamlı olarak kullanıldığı görülmektedir. Ehl-i Beyt’in ya da Âl-i Abâ’nın kimlerden oluştuğu konusunda farklı görüşler olmakla birlikte, Hz. Peygamber’e ve onun ehline/âline duyulan derin sevgi ve hürmet bütün İslâm dünyasında ortaktır. Bu sevgi ve hürmet duyguları edebî eserlere de yansımış; hatta kimi eserlerin temelini oluşturmuş, çehresini şekillendirmiştir. Bu makalenin konusunu da söz konusu duruma örneklik teşkil eden Vehbî Dîvânı oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle Ehl-i Beyt kavramı üzerinde durulmuş, sonrasında Vehbî ile ilgili tespit edilebilen bilgiler paylaşılmıştır. Bundan sonra da Alevi-Bektaşi meşrep bir şair olan Moralı İbrahim Vehbî’nin şiirlerindeki Ehl-i Beyt/Âl-i Abâ ile ilgili söylemleri örnekler üzerinden ele alınmış ve şairin bu çerçevedeki yaklaşımı değerlendirilmiştir.
Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, Moralı İbrahim Vehbî, Ehl-i Beyt, On İki İmam