EN GÜVENİLİR KAYNAK HANGİSİ? OSMANLI-SAFEVİ İLİŞKİLERİNDE OSMANLI, FARS VE AVRUPA KAYNAKLARININ MUKAYESESİ

Authors : Zahit ATÇIL

Pages : 154-167

Doi:10.17497/tuhed.412450

View : 20 | Download : 13

Publication Date : 2018-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada tarih yazımında kullanılan birincil kaynakların verdiği bilgiler itibariyle güvenilirliği meselesi Osmanlı-Safevi ilişkileri üzerinden tartışılmaktadır. Genellikle Osmanlı tarihçileri Osmanlı birincil kaynaklarına daha fazla güvenmekte ve Safevi-Fars kaynaklarının aktardıklarına daha şüphe ile yaklaşmaktadırlar. Bu çalışmada Osmanlı-Safevi diplomatik ilişkilerinin en yoğun olduğu dönemlerden biri olan 1555 Amasya Muahedesi öncesi gelişmeleri Osmanlı ve Fars kaynaklarına ilaveten Avrupa kaynaklarını da mukayese ettim. Osmanlı tarihçilerinin anlatısına şüphe duymadan dayandığı Celâlzâde’nin nasıl gerçekliği manipüle ettiği ve Fars kaynakları ile Avrupa kaynaklarının Celâlzâde’nin söylediğinin tersine aynı noktalarda nasıl uzlaştığını göstermeye çalıştım. Dolayısıyla, tarihçilik açısından birincil kaynaklar arasında güvenilirlik açısından bir hiyerarşi olmadığı gibi her kaynağı yazarı kim olursa olsun aynı eleştirel sürece tabi tutarak yaklaşmak gerektiği sonucuna ulaştım.
Keywords : Birincil kaynaklar, Tarihyazımı, Celâlzâde, Farsça Kaynaklar, Avrupa Kaynakları