Yağ asidi kompozisyon değişikliklerinin kalp damar hastalıkları açısından önemi

Authors : İdris AYHAN, Saliha Ayşenur ÇAM, Fatma UYSAL, Seyfullah Oktay ARSLAN

Pages : 323-333

Doi:10.18663/tjcl.687043

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu derlemede ilk olarak; yağ asitlerinin yapısı, adlandırması, sınıflandırması ve fizyolojik etkileri gibi bilgiler verilmiş, sonrasında yağ asitleri ile kalp-damar hastalıkları arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalar irdelenmiştir. Yağ asitleri, yağların ve hücre zarının yapısına katılan, vücut için enerji kaynağı görevi üstlenmelerinin yanı sıra birçok metabolik yolakta yer alan, önemli fizyolojik işlevlere sahip biyolojik bileşiklerdir. Bu bileşikler diyetle alınabildiği gibi bir kısmı da vücutta öncül maddelerden sentezlenebilmektedir. Kültür, din, coğrafya, iklim gibi faktörlere göre besin tüketim şeklinin değişkenlik göstermesi ve yağ asidi metabolizmalarında görev alan enzimlerin aktiviteleri yağ asidi kompozisyonunu etkilemektedir. Yağ asitlerinin biyolojik etkileri, yağ asidi türüne göre farklılık gösterir. Bu nedenle, yağ asidi profilindeki değişiklikler, sağlık-hastalık durumu için değerli hale gelmekte ve yağ asidi kompozisyonu ile hastalıklar arasında ilişki kurulmaktadır. Bu kompozisyonun belirlenmesinde yağ dokusu, eritrosit hücre zarı, plazma ve serum gibi biyolojik örnekler kullanılmaktadır. Yağ asidi ölçüm işlemleri genellikle gaz kromatografisi yöntemiyle gerçekleştirilir. Ölçülen değerler kullanılarak oluşturulan indekslerle yağ asidi metabolizmasında görev alan enzimlerin aktiviteleri hesaplanır. Mevcut veriler, yağ asidi kompozisyonundaki değişikliklerin, özellikle kalp damar hastalıkları olmak üzere birçok kronik hastalık patolojisi ile ilişkili olduğunu ve biyobelirteç olarak kullanılma potansiyeli taşıdığını işaret etmektedir. Ancak, bu ilişki tam olarak aydınlatılamamıştır. Bu nedenle, güncel teknolojik yöntemlerden faydalanılarak özellikle tüm yağ asidi profilinin araştırıldığı yeni çalışmalar önemini korumaktadır.
Keywords : kalp damar hastalıkları, yağ asidi kompozisyonu, biyobelirteç