Çoklu acil olaylarda elektronik olay yönetim sisteminin kullanılması ne kadar etkin?

Authors : Eda Türe, Muhammet Ali Oruç, Selim Görgün, Emre Özgen, Murat Güzel

Pages : 534-541

Doi:10.18663/tjcl.1531817

View : 71 | Download : 92

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Olay Yönetim Sistemi (OYS), olağanüstü durumlarında sağlık hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak amacıyla acil servislere müracaat eden/nakledilenlere ait verilerin anlık olarak Sağlık Afet ve Koordinasyon Merkezinde (SAKOM) toplanması amacıyla kurulan veri akış sistemidir. Bu çalışmada amacımız, çoklu acil olaylarda OYS’nin sağlık hizmetlerine etkisi, acil durumlardaki veri akışını ve toplu can kaybı olayları ile ilgili verileri analiz etmektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda 2018-2023 yılları arasında acil servise başvurup SAKOM tarafından olay afet bilgisi oluşturulması sonucu OYS’ye kaydedilen 313 hastanın verileri retrospektif olarak incelendi. Bulgular: Hastaların ortalama yaşı 29,7±17,6 idi, %57.8 i erkek hasta idi, %50,5’i 18-44 yaş aralığındaydı ve %31,3’ü 18 yaş altı idi. %88,5’i sivil vatandaştı ve %9,3’ü yabancı uyrukluydu. Başvuruların %60,1’i Nisan–Eylül dönemi içindeydi, %35,8’i saat 08-16 diliminde yapılmıştı. Hastaların en sık başvuru nedenleri trafik kazası (%32,9), gıda zehirlenmesi (%22,4), karbonmonoksit (CO) zehirlenmesi (%19,2), Trafik kazası dışı yaralanma olayı (%14,8), sivil çatışma ve silahlı saldırı olayı (%2,6) idi ve bu beş neden tüm nedenlerin %91,9’unu oluşturmaktaydı. Olguların beşi (%1,6) ölümle sonuçlandı. Gıda zehirlenmesi nedeniyle başvuranların oranları 12-17 ile 18-44 yaş gruplarında diğer yaş gruplarına göre anlamlı yüksek bulundu (p<0,001). CO zehirlenmesi nedeniyle başvuranların oranı 12 yaş altında diğer yaş gruplarına göre anlamlı yüksekti. Ekim–Mart döneminde CO zehirlenmesi (p=0,018), Nisan–Eylül döneminde ise trafik kazası (p=0,046) ve gıda zehirlenmesi (p=0,002) nedeniyle başvurular diğer dönemlere göre anlamlı yüksek bulundu. Yabancı uyruklularda başvuru sonrasında yatırılanların (p=0,026), ölenlerin (p<0,001) ve CO zehirlenmesi nedeni ile başvuranların (p<0,001) oranları Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına göre anlamlı yüksekti, trafik kazası nedeniyle başvuranların oranı ise anlamlı düşüktü (p<0,001). Sonuç: OYS aracılığıyla acil servise yönlendirilen toplu yaralanma olaylarında en sık başvuru nedeninin trafik kazası olduğu tespit edildi. Özellikle yabancı uyruklularda CO zehirlenmesi nedeni ile hastaneye yatırılma ve ölüm oranları anlamlı yüksek bulundu.
Keywords : Acil durum, olay yönetim sistemi, sağlık sistemi, toplu yaralanma olayı, trafik kazası