İNÖNÜ HÜKÜMETLERİ’NİN KIBRIS POLİTİKASI (1961-1965)

Authors : Ahmet GÜLEN

Pages : 389-428

Doi:10.1501/Tite_0000000363

View : 21 | Download : 16

Publication Date : 2011-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :1571’de Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine giren Kıbrıs, 1878’de imzalanan Ayastefanos Antlaşması ile geçici olarak İngiltere’ye verilmiştir. Lozan Antlaşması ile resmi olarak İngilizler’e bırakılan Ada, Rumlar’ın Yunanistan ile birleşme (enosis) taleplerinin şiddet eylemlerine dönüşmesi sonucunda 1950’lerde Türkiye’nin de dahil olduğu bir sorun haline gelmiştir. 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. 1963 Noel’inden itibaren Akritas Planı çerçevesinde Kıbrıs Türkleri’ne yönelik şiddet hareketleri başlamıştır. 27 Mayıs askeri müdahalesi sonrasında kurulan koalisyon hükümetlerinin başında bulunan İsmet İnönü, Ada’daki Türkler’in haklarını savunmak için öncelikle müzakere yolunu tercih etmiş, Rum saldırılarının arttığı dönemlerde Kıbrıs’a müdahale girişimi başlatmış ancak bu girişim ABD Başkanı Johnson’un yolladığı mektup üzerine gerçekleştirilememiştir. Başbakan İsmet İnönü, Kıbrıs konusunda Batı tarafından yalnız bırakıldığını açıkça itiraf etmiş ve Türkiye’nin dış siyaseti için II. Dünya Savaşı yıllarından beri ilişkilerin dondurulduğu SSCB ile temasa geçerek alternatif oluşturmaya çabalamış ve bu çabaların sonunda Makarios’u destekleyen SSCB’yi kendi tezi olan ‘‘federasyon’’a çekmeyi başarmıştır. Bu makalede İnönü Hükümetleri’nin görevde bulunduğu 1961-1965 yılları arasında uygulanan Kıbrıs Politikası incelenmeye çalışılacaktır
Keywords : Kıbrıs, Kıbrıs Sorunu, İsmet İnönü, Makarios, Johnson Mektubu, Enosis