II Dünya Savaş Yıllarında Türkiye’de Bir Dergi: Yurt ve Dünya

Authors : Hasan DİNÇER

Pages : 193-230

Doi:10.1501/Tite_0000000287

View : 27 | Download : 16

Publication Date : 2008-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Dünya Savaşı, Türkiye’yi dış politikada olduğu kadar iç politikakonularında da derinden etkilemiştir. 1939–1945 arası dönemde Türkiye çok taraflıanlaşmalar ile savaşın dışımda kalmaya çalışırken, uygulamaya koyduğu askeritedbirler sebebiyle geniş kitlelerin hayatını zorlaştıran iktisadi sorunlarla karşıkarşıya kalmıştır.Savaş karşısında belirlenen denge politikası ve ağır ekonomik sorunlar,hükümetlerin basın karşısında izlediği tutumu da belirlemiştir. Dergi yayıncılığındabüyük bir canlanmanın yaşandığı bu dönemde hükümetler, iç ve dış politikgelişmelere göre sıklıkla gazete ve dergileri kapatma yoluna gitmiştir.Bu incelemenin konusu olan Yurt ve Dünya dergisi de bu dönemdeyayınlanmaya başlamıştır. İlk sayısı Ocak 1941, son sayısı Mart 1944’te yayınlananve Nisan 1944’te Bakanlar Kurulu kararı ile kapatılan derginin çekirdek yazarkadrosu Adnan Cemgil, Pertev Naili Boratav, Hüseyin Avni Şanda, Niyazi Berkes veMediha Berkes’ten oluşmuştur.Ele aldığı konular değerlendirildiğinde; “Yurt ve Dünya”nın, ağırlıklı olarakırkçılık-Turancılık ve faşizm karşıtlığı, kapitalizm eleştirisi, makineleşme yoluyla köynüfusunun azaltılarak sanayiye aktarılması, Kemalizm’in kazanımlarına sahipçıkılması, bilimin bağımsızlığının savunulması gibi düşüncelere yer veren bir dergiolduğu görülmektedir.Türkiye II. Dünya Savaşı’nda tarafsız kalmakla birlikte Almanya ile daha yakınsiyasi ilişkiler geliştirmişti. Şubat 1943’te Almanların Stalingrad’daki yenilgisi ilehükümetin dış politikası değişirken dergilere karşı tutumu da sertleşmiş; ırkçıTurancı dergilerle birlikte sol dergiler bu arada Yurt ve Dünya dergisi de kapatılmıştır
Keywords : Köy, köylülük, tarımda makineleşme, sanayileşme, şehirleşme, faşizm ve ırkçılık Turancılık karşıtlığı, kapitalizm eleştirisi, Hümanizm, Adnan Cemgil, Pertev Naili Boratav, Hüseyin Avni Şanda, Niyazi Berkes ve Mediha Berkes