LOZAN’DA BAŞARIYI ÖLÇMEK: KONULAR BAZINDA BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Ali Ulvi ÖZDEMİR

Pages : 0-0

Doi:10.1501/Tite_0000000393

View : 19 | Download : 15

Publication Date : 2013-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Lozan  Barış  Antlaşması,  Türkiye  Cumhuriyeti’nin  varlığını  ve  toprak  bütünlüğüne temel oluşturan en önemli uluslar arası hukuk belgesidir. Hem Birinci  Dünya  Savaşı’nın,  hem  de  sonrasında  devam  eden  Türk  Kurtuluş  Savaşı’nın  sonuçlarını karara bağlamak üzere toplanan Lozan Konferansı, karşılıklı taleplerin  dile getirildiği bir ortam olması bakımından aslında bir pazarlık sürecidir.  Lozan  Konferansı’nda  yeni Türkiye  Devleti’nin  taleplerine  karşılık,  müttefik  devletlerin  ve  Yunanistan  başta  olmak  üzere  diğer  devletlerin  karşı  talepleri  görüşme ve pazarlık konusu olmuştur. Bu görüşmeler Türkiye’yi temsil eden İsmet  Paşa’nın  en  başından  beri  sürdürdüğü  dikkat  ve özen  sonucu  eşitler  arasında  bir  görüşme  ya  da  pazarlık  olsa  da  Türkiye’nin  taleplerini  elde  etme  bakımından  en  büyük zorluğu, çoğunlukla hali hazırda elde etmemiş olduğu noktalarda talepler dile  getirmesi  olmuştur.  Buna  karşılık  müttefikler  açısından  kendi talepleri, daha çok  hali  hazırda  elde  tuttukları  çıkarların  ne  kadarından  vazgeçecekleri  bağlamında  ileri  sürülmüştür.  Yeniden  bir  savaş  çıkmasını  her  iki  tarafın  da  istemediği  bir  ortamda yürütülen görüşmelerde toprak, ayrıcalıklar, Osmanlı borçları, boğazların  askerden  arındırılması  gibi  konular,  başlıca  tartışma  alanlarını  oluşturmakla  birlikte yılların biriktirdiği birçok irili ufaklı sorun da Lozan’da görüşülmüştür.  Lozan’da birkaç ay süren bir aranın da verildiği uzun görüşmeler sonucunda  ortaya  çıkan  uzlaşma  bütünü,  (antlaşma  ve  protokoller)  günümüze  kadar birçok açıdan  ele  alınmış  ve  değerlendirilmiştir.  Elde  edilen  sonucun  taraflar  açısından  başarı mı başarısızlık mı olduğu konusu da daha çok politik bir değerlendirmenin  parçası olarak gündeme gelmiştir. Elde edilen sonucun Türkiye açısından başarı mı,  başarısızlık mı olduğunu ölçme ve bunu belli bir zemine kavuşturma çabasının bir  sonucu olarak, bu makalede, konular bazında oluşturulan tablolar üzerinden, talep  edilenler/elde edilenler çerçevesi içinde bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Konular  bazında  hazırlanan  tabloların  yorumlanmasında  her  konunun  eşit  ağırlık  taşımadığı göz  önünde  bulundurularak  Lozan  Antlaşması  ile  Türkiye’nin kazandıkları,  talep  edip  de  elde  edemediği  konular  da  düşünüldüğünde,  bizi  “başarılı” olunduğu değerlendirmesine götüreceği sonucu elde edilmiştir. 
Keywords : Birinci Dünya Savaşı, Lozan Konferansı, Lozan Barış Antlaşması, İsmet Paşa