MİLLÎ MÜCADELE’DE KUVVACI BİR MÜFTÜ: HAYMANA MÜFTÜSÜ AHMET VEHBİ EFENDİ

Authors : Serap TAŞDEMİR

Pages : 357-378

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2019-06-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Mondros Mütarekesi sonrasında, ayrışmış gibi görünmelerine rağmen aralarında sadece işlev ayrılığı bulunan eşraf, esnaf, asker, bürokrat, din görevlileri ve geniş halk kitlesi içinden bir kesim, -geleneksel düşüncenin de etkisiyle- Padişah ve İstanbul Hükümetinin yanında yer alırken, aynı grupların içindeki başka bir kesim ise Millî Mücadele'den yana olup etkin görevler üstlendiler. Milli Mücadelenin yanında yer alarak işgal ve esarete karşı çıkan Türk milleti, Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde birlik olmuş ve “Ya İstiklal Ya Ölüm” parolasıyla bağımsızlık mücadelesine girişmişti. Bu mücadele içerisinde, KütahyaEskişehir Savaşlarının sonunda geri çekilen Türk ordusunu takip eden Yunanlılar işgal bölgesini Haymana’ya kadar genişletmiş, özellikle Sakarya Savaşı’nda Haymana milletin kaderinin yazıldığı yer olmuştu. Milli Mücadelede milli liderin rüyasını gerçeğe dönüştüren, bozkırdaki diriliş Ankara şehri ise, bu dirilişe yön veren yerel liderlerden biri de Haymana müftüsü Ahmet Vehbi Efendi’dir. Haymana’da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurularak Ankara’nın yanında yer alındığında Cemiyet başkanı Müftü Ahmet Vehbi Efendi’dir. Şeyhülissam Dürri-zade Abdullah Efendi tarafından Anadolu’daki milli hareketi engellemek amacıyla verilen fetvaya karşı Anadolu halkının tek ses tek yürek olarak İstanbul’a karşı sesini duyurduğu, yerini açıkladığı Ankara fetvasında da Ankara Müftüsü Börekçizade Mehmet Rıfat Efendi yanında, Haymana Müftüsü Ahmet Vehbi Efendi’nin imzası vardır. İstanbul’da Sadarete, Meclisi Mebusan’a ve işgal kuvvetlerine çekilen protesto telgraflarında yine onun imzası vardır. Bu nedenle, çalışmamızda Milli Mücadele yıllarında Haymana’da önemli hizmetlerde bulunan din adamlarımızdan Haymana Müftüsü Ahmet Vehbi Efendi ve dönemde yaşanan olaylar bir bütün olarak ele alınacaktır.
Keywords : Milli Mücadele, Haymana, Müftü Ahmet Vehbi Efendi