EISENHOWER DOKTRİNİNİN DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASINA ETKİLERİ

Authors : Miray VURMAY GÜZEL

Pages : 471-494

Doi:10.46955/ankuayd.1028722

View : 16 | Download : 18

Publication Date : 2021-11-25

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan siyasi ve ideolojik zemin kaymaları savaş sonunda yeni bir dünya düzeninin oluşmasına neden olmuştur. Tarihe “Soğuk Savaş” olarak geçen bu süreçte dramatik bir şekilde değişen dünya, yüzyılın ilk yarısı biterken Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) tarafından kontrol edilen “iki kutuplu” güç dengesiyle yeniden inşa edilmiştir Dünya değişirken Türkiye de dönüşüm içerisindeydi. Çok partili hayata geçerek önemli bir eşiği atlayan Türkiye’de 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti (DP), birçok alanda olduğu gibi dış politikada da farklı bir çizgi benimsemiştir. Batı çizgisindeki dış politika kimliği, DP döneminde ABD ekseninde somutlaşmıştır. ABD’nin Ortadoğu’ya ilgisini arttırdığı bu dönemde Türkiye’ye özel önem atfetmesi Türk dış politikasının bu çizgisini daha da görünür kılmıştır. Truman Doktrini ve Marshall Planı ile başlayan, Eisenhower Doktrini ile doruğa ulaşan ABD eksenli dış politika, dönemin ruhu içerisinde olağan görünse de ilerleyen süreçte Türkiye’yi ekonomi ve güvenlik sarmalında bir girdaba sürüklemiştir. Çalışmada, Ortadoğu’nun kaderini değiştiren Eisenhower Doktrini çerçevesinde DP dış politikası uluslararası ilişkiler teorileri ve tarih pratikleri ile disiplinler arası bir yaklaşımla ele alınacaktır.
Keywords : Demokrat Parti, Dış Politika Kimliği, Eisenhower Doktrini, Soğuk Savaş, Türk Amerikan İlişkileri