15-16 HAZİRAN (1970) İŞÇİ EYLEMİ VE İZMİR’DE UYANDIRDIĞI YANKILAR

Authors : Asil KAYA

Pages : 224-239

Doi:10.46955/ankuayd.1221637

View : 17 | Download : 15

Publication Date : 2023-05-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de 19. yüzyıldan itibaren kesintiye uğrayarak da olsa süregelen işçi hareketleri, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından süreklilik arz etmeye başlamış, 1961 Anayasası’yla birlikte de ivme kazanmıştı. Bir yandan ekonomik taleplerin öne çıkarıldığı bu hareketler, öte yandan politik bir tavra dönüşmeye başlamıştı. 15 Temmuz 1963’te kabul edilen 274 ve 275 sayılı kanunlarla sendikal örgütlenmenin ve toplu sözleşme yapma koşullarının yeniden düzenlenmesi, işçi hareketlerinin önünü açmıştı. 1970 yılından itibaren sosyal ve ekonomik koşullarının da etkisiyle işçiler arasındaki eylemler artınca hükümet, çareyi çalışma hayatını yeniden düzenlemekte bulmuştu. Hem kamu personellerini hem de işçileri ilgilendiren düzenlemeler yoğun tepkilere neden olmuştu. Tepkilerin en büyüğü de işçilerden gelmişti. Zira Sendikalar Kanunu ile Grev, Toplu Sözleşme ve Lokavt Kanunu’nda yapılması planlanan değişiklikler sendikalar arası rekabette dengeyi bozucu niteliğe sahipti. Bu duruma tepki gösteren DİSK’e bağlı sendikalar yasaya karşı “direnme”yi kararlaştırmışlardı. 15 Haziran 1970 günü başlatılan eylemler iki gün boyunca sürmüş ve yasa tasarısı protesto edilmişti. Hükümetin sıkıyönetim kararıyla önlenebilen eylemler; Gebze ve İstanbul’da gerçekleşmiş olsa da eylemlerin etkisi farklı şehirlere de intikal etmişti. Bu çalışmada 15-16 Haziran 1970’te gerçekleşen işçi eylemlerine giden süreç, eylemler sırasında yaşananlar, eylemlere yönelik farklı bakış açıları ve İzmir’deki yankıları ele alınmıştır. Çalışmanın kaynakçasında konuyla ilgili telif eserlerden, resmi kaynaklardan ve süreli yayınlardan yararlanılmıştır.
Keywords : İşçi Eylemleri, İzmir, Toplumsal Hareketler, Türk Emek Tarihi, Türk Siyasi Tarihi, Worker Actions, Izmir, Turkish Labor History, Turkish Political History, Social Movements