Şi‘b Kavramı Işığında Şi’bu Ebî Tâlib’in Mekânsal Tespiti

Authors : Gencal ŞENYAYLA

Pages : 291-323

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hz. Muhammed’in insanları İslâm’a davet etmeye başlamasıyla günden güne bu yeni dine inananların sayısı artmıştır. Bunun üzerine telaşa düşen müşrikler, İslâm’ın yayılışına engel olmak için her çeşit baskı ve işkence yöntemine başvurmaktan çekinmemiştir. Her şeye rağmen İslâm’ın yayılışını engelleyemeyen müşrikler daha tesirli metotlar uygulama arayışına girişmiş ve sonunda Hz. Muhammed’i öldürme kararı almıştır. Müşriklerin bu kararından haberdar olan Ebû Talib’in önderliğinde Hâşimoğulları ile Muttaliboğulları, Hz. Muhammed’i koruma noktasında anlaşmaya varmış ve o dönemde Şi’bu Ebî Tâlib denilen mahallede bir araya gelerek Hz. Muhammed’i müşriklere karşı koruma altına almıştır. Haşim ve Muttaliboğulları’nın Şi’bu Ebi Talib’e girişlerini nakleden ilk dönem kaynakları; şi’b kavramının hangi anlamlarda kullanıldığı, Şi’bu Ebî Tâlib denilen bölgenin neresi olduğu noktasında tatminkâr bilgiler vermemiştir. Bu durum sonraki kaynaklar tarafından değişik yorumların yapılmasına sebep olmuş ve şi’b kavramının mahiyeti ile Şi’bu Ebî Tâlib denilen mahallin mekansal tespiti noktasında tarihi süreçte anlam kargaşası oluşmuştur. Bu makalede, şi’b kavramının anlam ve içeriği üzerinde durulmuş ve bu doğrultuda, kaynaklarda yer alan ilgili rivayetler analiz edilerek Şi’bu Ebî Tâlib’in mekansal tespiti yapılmıştır. Şi’b kavramının dere yatağı, küçük vadi ve mahalle anlamında kullanıldığı, Şi’bu Ebî Tâlib’in günümüzde Hz. Peygamber’in doğduğu evin yerinden başlayıp Cin Mescidi’ne kadar uzanan, mahalli ifade ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : İslâm Tarihi, Hz Muhammed, Boykot, Şi`b, Şi`bu Ebî Tâlib