السبب عند شيخي زادة داماد أفندي من خلال كتابه مجمع الأنهر شرح ملتقى الأبحر

Authors : Badran Thaeer Abdulqader QUMRI

Pages : 47-71

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sebep, şeriatın insan maslahatlarının gözetilmesine delalet eden temel konulardan biridir. Şeriat, uyulması gereken hükümler bakımından kolaylık ve suhuleti esas alır ki, zahir sebepleri bilerek hükümleri öğrensinler. Şerî hükümlerin sebeplerini bilmekle müekellefin şerî hükümleri askıya almasının önüne geçilir. Bunun nedeni, özellikle vahyin kesintiye uğramasından sonra, olayların her birinde müekelleflerin Şârî’in hitabının zorluğuyla karşı karşıya kalmalarıydı. İşte bu yüzden Cenab-ı Hakk’ın hikmetinin gereği kullarına sebepleri açıkça ortaya komaktadır. Sebepler ortaya çıkınca hükümler meydana gelir. Sebep, zâhir ve munzabıt insert ignore into journalissuearticles values(istikrarlı); bir vasıf olup şerî hükmün tanımlayıcısı olduğuna naklî delil delalet eder. İmam Şeyhîzade Damad Efendi, Mecmaʿu’l-Enhur fî Şerhi Mülteka’l-Ebhur adlı eserinde sebep konusu önemseyenlerdendir. Sebep onun fıkıh kitabında geniş bir yer tutmuştur. O usûl ırmağının içine dalmış, kendi görüşü ve bağlı olduğu usûl mezhebini, çok sayıda sebep türünden ayırt edilebileceği pek çok örnekten söz etmiştir. Bunlar arasında normal sebep, aklî sebep ve şerî sebep yer almaktadır. Bunları illet anlamında kullanır. Bu araştırmada, fıkıh usulü açısından Damad Efendî’nin şeriat meselelerinde hüküm çıkarmak için teklifi hükümle müşterek olan vazî hükmün kısımlarından sayılan sebeple ilgili zikrettikleri ele alınmıştır.
Keywords : Sebep, İllet, Hükümler, Vücup, Vazî hüküm