LACANCI BAKIŞ KAVRAMI ve İMGENİN BAKIŞI

Authors : Engin ÜMER

Pages : 47-66

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Resim sanatı yirminci yüzyıl boyunca ontolojik anlamda kendisi üzerine düşünmüştür. Resim temsil ettikleri, gösterdikleri, göstermedikleriyle anlam kazanmıştır. Ressamın konumu izleyicinin görüş alanını belirlemekten çıkmıştır. Bunun yerine ressamlar izleyicinin görme alanına hücum eden imgeler üretmeyi tercih etmişlerdir. Bu yüzden resim doğaya açılan bir pencere değil, görme alanının düzensizliğinin bir temsili sayılabilir. Bu konuda araştırma yapmak için pek çok teorik fikir öne sürülebilir. Psikanalizde bunlardan birisidir.Fransız psikanalist Jacques Lacan’ın bakış kavramı görsel sanatlarda ilgi görmüş kavramlarındandır. Bakış, zamansız ve kültürel bağlamları olmayan anlamlarıyla insan soyuna özgüdür. Lacan için öznenin merkeziliğinin kırılgan olduğunu gösteren anlamdadır. Bakış, kesin anlamını vermediğimizdir. Ancak o her zaman olacaktır. İnsana özgü olan bakış, kem göz ile karşılık bulabilir. Bakış, ressamın ilgisini çeker. Ressam için bakış, görme alanını aşandır. Lacan’ın psikanalitik çerçevede tanımlarını yaptığı bakış konusunda resim sanatında gösterme, mevcut hale getirme, deforme etme, silme veya görünürlüğünü güçlendirme gibi ressamların temsil stratejileriyle ilişkili düşüncelerin üretilebileceği görülmüştür. Bu ilişki içerisinde bu çalışma, önce Lacan’ın bakış kavramını psikanaliz ve sonra sanat ile ilgisi içerisinde sanat tarihinden seçilmiş örnekler etrafında anlatma amacında olmuştur. Örnekler klasik batı resim sanatı tarihinden, modern batı sanatın ve çağdaş sanattan olmuştur. Bakış kavramı ile ilişkili olarak batı sanatı örneklerine odaklanılmasının nedeni sanat tarihi açısından değişimleri veya bakış konusundaki fikirleri göstermek olmuştur. Çalışmada konu edilen örnekler resmin gösterim tarzını anlamak ve bakış konusunda neler söylenebileceğini göstermek adına sanat teorisi açısından ele alınmıştır. Çalışmamızın sonucunda ise Lacan ve konu edilen ressamların bakış konusunda ortak denilebilecek düşünceler ürettiklerine varılmıştır.
Keywords : Jacques Lacan, Bakış, Temsil, İmge