Ksanthos Güney Kent Kapısı ve Evreleri

Authors : Hülya Kökmen SEYİRCİ

Pages : 177-212

View : 21 | Download : 14

Publication Date : 2017-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Kuzeye doğru yükselen kayalık bir coğrafyada konumlanmış olan Ksanthos Antik Kenti’nin, yerleşim alanı olarak varlığı arkeolojik buluntular ışığında 1. binin ilk yarısına kadar uzanmaktadır. Kent içindeki seramik bulgular ve özellikle kentin doğu ve güneydoğusunda ele geçen mezar yapıları henüz Arkaik Dönem itibarı ile tahkimatlı bir yerleşime işaret etmektedirler. Kentteki yaşamın nihai olarak sonlandığı 13. yy.’a kadar çeşitli yapım ve onarım evreleri geçirdiği anlaşılan sur duvarları, günümüzdeki çoğunlukla kalıntı olarak izlenebilen uzantısı içinde çok sayıda giriş barındırmış olmalıdır, ancak günümüzde doğu, batı ve güney yönlerde kente girişi sağlayan üç kapı ile karşılaşılmaktadır1. Batıya açılan kapı, Roma İmparatorluk Dönemi devşirme malzeme kullanımından da anlaşıldığı gibi Bizans Dönemi içinde son şeklini almıştır, ancak kent içinden doğrudan Eşen Çayı’na açılan bu kapının varlığı kentin ilk iskânı ile birlikte düşünülmelidir. Doğuda, yapı malzemesi lentosu dışında özgün konumunda korunan kapı, kentin aslında kuzeyine, dolayısıyla Sidyma, Tlos ve Telmessos’a uzanan yola açılmakta idi. Konumu yanında günümüzdeki anıtsal görüntüsü, boyutları ve farklı yapım evreleri içeren kalıntıları ile en dikkat çeken kapı kentin güneyinde yer almaktadır. Bu çalışma kapsamında ayrıntıları ile değerlendirilecek olan ve üzerindeki bir yazıtın dönemi nedeniyle Vespasianus Takı olarak da adlandırılan bu kapı Res. 1-2 Patara ve Eşen Çayı üzerindeki bir köprü2 vasıtası ile Letoon’a uzanan yollara açılmakta idi. Toplam 3 yapım evresi içerdiği anlaşılan kapının en dikkat çeken yanı büyük oranda korunan kemerli yapısıdır. Kentin Roma İmparatorluk Dönemi mimarisinin erken örneklerinden olan bu tak, Lykia hatta Anadolu genelinde Vespasianus Dönemi’ne ait neredeyse sağlam bir şekilde günümüze ulaşan az sayıdaki yapıdan biri olması nedeniyle oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu yapı, burada ele alınacak mimari dokunun kente girişteki en son elemanıdır. Yapının güneyine doğru uzanan kalıntılar, Roma Dönemi kentinin simgelerinden biri olan bu kapı öncesinde daha anıtsal bir kapı sisteminin varlığını ortaya koymaktadırlar.
Keywords :