Dış Açılma Sürecinde Türkiye Dış Ticaretinde Belirleyici Faktörlerin Ampirik Analizi

Authors : Ahmet Kahiloğulları

Pages : 29-44

View : 19 | Download : 33

Publication Date : 2024-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :1980 sonrası dönem dünyadaki birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de finansal serbestleşme ve dışa açılmanın ve buna bağlı olarak dış ticaret hacminde artışların yaşanmaya başladığı bir dönem olmuştur. Bu süreçte dış ticaret döviz kurları, doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyüm ve enflasyon gibi göstergeledeki değişimlere karşı daha hassas bir hale gelmiştir. Bu nedenle dış ticaretin önemli birer belirleyicisi olarak kabul edilen bu göstergeler çok sayıda ampirik analizin konusu olmuştur. Bu çalışmanın amacı 1980-2022 döneminde Türkiye dış ticaretinde belirleyici olan faktörlerin ampirik olarak analiz edilmesidir. Çalışmanın temel motivasyonu literatürde yer alan ampirik çalışmaların önemli bir kısmının aksine bu çalışmada dünyada yaratılan toplam gayrisafi yurt içi hasıla ile dünya ticaret hacminin birer değişken olarak yer almasıdır. Çalışmanın temel yöntemi ARDL (Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif) Sınır Testidir. Çalışmanın temel sonuçlarından biri uzun dönemde döviz kurları, enflasyon ve dünya ticaret hacminin Türkiye’nin dış ticaretinde belirleyici olduğudur. Diğer bir sonuç ise çalışma kapsamında kurulan hata düzeltme modelinin çalıştığı ve kısa dönem dengesindeki bir sapmanın yaklaşık 2,5 yıllık sürede uzun dönem dengesine yakınsadığıdır. Ayrıca çalışmada yer alan tüm değişkenlerin çeşitli gecikme uzunluklarında dış ticareti etkilediği bulgulanmıştır.
Keywords : Dış ticaret, dış ticaretin belirleyicileri, Türkiye, ARDL yöntemi