Türk yaylarında kullanılan ağaç türleri ve özellikleri

Authors : Salih PARLAK

Pages : 25-34

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Review Paper

Abstract :Türk yayları ahşap, boynuz ve tendonlardan elde edilen sinir lifleri ve bunların hayvansal tutkallarla yapıştırılması ile elde edilen mürekkeb insert ignore into journalissuearticles values(kompozit); yaylardır. Ahşabın mekanik ve fiziksel özellikleri boynuz plakalar ve sinir lifleri kullanılarak iyileştirilmiştir. Bu yaylar ters bükümlü yaylar sınıfında yer alır ve kurulduğunda boynuz iç kısımda, yayın sırtına döşenen sinir lifleri ise dış kısımda yer alır. Dolayısıyla boynuz sıkışmaya mukavim, sinir lifleri ise esneme özelliğinde olduğundan çok kısa bir yaydan çok yüksek çekiş kuvvetleri elde edilebilmektedir. Sadece ağacın doğal eğilme özelliğinden faydalanılarak yapılan yaylarda ise çekiş kuvveti ağacın bükülmesine izin verdiği ölçüde gerçekleşir ve Türk yaylarındaki kadar muazzam bir güç elde edilemez. Savaşlarda mutlak üstünlük sağlayan bu silahların yapımında kullanılan ağaçların da özel olarak seçilmesi ve işlenmesi gerekir. Yayın orta tabakasında kullanıldığından, bükülebilme, esneklik, kolay işlenme ve hem boynuza hem de sinirlere mükemmel şekilde yapışabilme kabiliyetinde olmalıdır. Bu bakımdan seçilen ağacın fiziksel ve mekanik özelliklerinin uygun olması gerekir. Bu derleme çalışmada Türk yayı yapımında en yaygın kullanılan ve potansiyel kullanılma ihtimali olan ağaç türleri incelenmiş, yay yapımı bakımından önemli olan bazı performans özellikleri karşılaştırılmıştır.
Keywords : Türk yayı, kompozit yay, ağaç özellikleri