İktisadi muhafazakarlığı anlamak ve 20. yüzyıl başlarına kadar Amerikan örneğine bakış

Authors : Hakan Köni

Pages : 23-37

Doi:10.59597/akademikaci.1649001

View : 33 | Download : 27

Publication Date : 2025-05-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Makale, klasik dönem Hristiyan ve İslam dünyasının önde gelen din adamlarının ve düşünürlerinin düşünce ve öğretilerine, iktisadi bir düşünce ekolü olarak merkantilizme, ve 20. yüzyıl başlarına kadar ABD’de varlık göstermiş siyasi hareket ve şahsiyetlerin iktisadi hayata ilişkin düşünce ve uygulamalarına referansla iktisadi muhafazakarlığın kökenlerini ve temel özelliklerini keşfetme çabası gütmektedir. Klasik dönem Hristiyan ve Müslüman din adamları birbirleriyle benzer bir şekilde iktisadi hayatta çalışma ve üretimi, özel mülkiyet ve ticareti, etkin bir devletin varlığını, servetin vergilendirilmesini ve piyasada fiyatların serbestçe belirlenmesini destekler durumdaydı. Yine benzer şekilde karaborsacılık, spekülatörlük, faiz, tefecilik, tekelcilik, lüks ve genel olarak ahlaki olmayan yollarla servet edinme hoş karşılanmamış ve yasaklanmıştı. Merkantilizm, iktisadi muhafazakarlığa özellikle iktisadi olarak aktif ve güçlü devlet, pozitif ticaret dengesi, ulusal iktisadi ve siyasi kalkınma düşünce ve icraatlarını miras bırakmıştır. 20. yüzyıl başlarına kadar incelenen Amerikan muhafazakarlığı, yukarıdaki dini ve merkantilist çizgiyi büyük oranda benimsemiş, bu çizgiyi bir yandan ulusal iktisadi birlik ve koordinasyonunun sağlanması, kapsamlı refah devleti politikalarının benimsenmesi, geleneksel tarım hayatının korunması, diğer yandan da kontrolsüz kapitalizmin, eğitimsiz burjuvazinin ve plütokratik hükümetlerin etkisinin kırılmasına yönelik icraatlerle geliştirmiştir.
Keywords : İktisadi Muhafazakarlık, Dini İktisadi Düşünce, Merkantilizm, ABD’de İktisadi Muhafazakarlık