Yetişkin Bireylerde “Besin Zincirine Katılım” Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Bir Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : Aylin Bayındır Gümüş, Sevinç Eşer Durmaz, Fatma Nişancı Kılınç, Biriz Çakır, Çiler Özenir, Ebru Öztürk

Pages : 133-142

Doi:10.24323/akademik-gida.1543661

View : 85 | Download : 96

Publication Date : 2024-09-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada bilgi alma, besin israfını azaltma, planlama ve hazırlama alt boyutlarından oluşan, bireylerin besin zincirine katılımını belirleyen ‘Besin Zincirine Katılım Ölçeği’nin (BZKÖ) Türk kültürüne uyarlanması ile birlikte bireylerin genel özellikleri ve besin satın alma-öğün hazırlama ile ilgili özelliklerine göre BZKÖ puanlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ölçek, uzmanlar tarafından İngilizce dilinden hedef dil olan Türkçeye çevrilmiş, gerekli kontrollerden sonra ters çeviri yapılarak tekrar anadile çevrilmiştir. Son kontroller ve pilot çalışma sonrasında nihai haline getirilmiştir. Çalışmaya katılan yetişkinlere genel bilgiler, besin satın alma ve hazırlama ile ilgili bilgiler ve Besin Zincirine Katılım Ölçeğini içeren soru formu uygulanmış, yüz yüze görüşme tekniği ile veriler toplanmıştır. Çalışmaya 712 kadın ve 415 erkek olmak üzere toplam 1127 yetişkin birey dahil edilmiştir. Ortalama BZKÖ puanı kadınlarda, eğitim düzeyi yüksek olanlarda, evlilerde, kentsel alanda yaşayanlarda, kronik hastalığı olanlarda ve diyet uygulayanlarda daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Bireylerin besin satın alma ve öğün hazırlama ile ilgili davranışlarına göre BZKÖ puanı değişkenlik göstermiştir (p<0.05). Türkçeye uyarlanan ölçeğin maddelerinin faktör yükleri 0.42-0.803 arasında değişirken uyum istatistikleri yüksek bulunmuştur. Ölçeğin toplam Cronbach alfa katsayısı 0.804 olarak hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin Türkçe dilinde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ve yetişkin bireylere uygulanabileceği sonucuna varılmıştır.
Keywords : Besin zinciri, Sürdürülebilirlik, Besin israfı, Geçerlik güvenirlik