Türk Yurdu Dergisinde Rusya Türkü Yazarlar, Fikirleri ve Türklüğe Katkıları

Authors : Sema SEZGİN

Pages : 297-321

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2021-10-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Türk milliyetçiliği ülküsüne katkıları olan Rusya Türkü yazarların Türk Yurdu dergisindeki düşüncelerine odaklanmaktadır. Rusya Türkü aydınlar Türk tarihi gibi konularda yaptıkları araştırma ve incelemeleriyle Türkoloji hakkında ilmi veriler toplayarak halkın anlayacağı içerikler üretmişlerdir. Bu sayede kültürel zeminde bir Türklük bilinci ve Türk benliğine dair farkındalık yaratmışlardır. Rusya Türkleri, Rusya’da milli mücadeleleri esnasında yaptıkları basın faaliyetlerini Osmanlı İmparatorluğu’na göç ettikten sonra bile sürdürmüşlerdir. Bu faaliyetlerini ilk olarak öncüsü oldukları Türk Yurdu dergisinde devam ettirmişlerdir. Türkler-arası bir bağ kurarak Türk benliği ve milli bir aidiyetinin aşılanması bakımından Türk Yurdu dergisi Osmanlı Aydınları ve Rusya Türkü aydınların ortak payda da buluştuğu zengin kadroya sahip, Pantürkist bir dergi olmuştur. Dergi, Osmanlı döneminde Türk milliyetçiliği ülküsünün önemli bir kaynağını da teşkil etmektedir. Derginin kurucu ve yazar kadrosu, muharecet (göçmen) Rusya Türkü ağırlıklı olması dolayısıyla Türkçülük akımının ve Türklük bilincinin yükselişinde önemli rollerinin olduğu düşünülmektedir. Türk Yurdu dergisi, 1911 ve 1931 arası toplamda 17 ciltten oluşmaktadır. Ancak çok geniş bir yelpazede incelenebilecek bu konu, 1911-1912 arası 1-2’nci ciltleri ile sınırlandırılmıştır. Çalışmanın amacı 1911-1912 süresince Türklerin milli uyanışının yükselmeye başladığı bir zamanda Rusya Türkü yazarların Türklüğe ve milli bilinçlenmeye önemli katkılarının olduğu göstermektir. Bu amaca ulaşmak için o dönemde gelişen siyasal atmosfere de değinerek, Rusya Türkleri arasında Türkçülük fikirlerinin yükselişi, Türk Yurdu dergisi ve yayın politikası, Türk Yurdu Dergisinde (1911-1912) Rusya Türkü Yazarlar ve Türkçülük Fikirleri konularıyla Türklüğe olan katkıları araştırılmıştır.
Keywords : Türk Yurdu dergisi, Rusya Türkü Yazarlar, Türkçülük, Yusuf Akçura, İsmail Gaspıralı, Halim Sabit şibay, Ahmed Ağaoğlu Agayev, Resülzâde Mehmed Emin