Kırım’ın Sonbaharında Ticaret ve Diplomasi (1768-1769)

Authors : Ensar KÖSE

Pages : 179-215

Doi:10.26650/jes.2023.1301416

View : 23 | Download : 34

Publication Date : 2023-10-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın konusu özetle, 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşının hemen öncesinde, Kırım’da ticaret ve ticarî diplomasidir. Bu tarihlerde Karadeniz’in, yabancı bayraklı gemilere kapalılığı statükosu sürmektedir. Buna karşılık bazı devletler, bölgenin zengin ticaret pastasından pay alma çabasındadır. Rusya, Fransa ve Avusturya bu devletlerdendir. Baron de Tott, 23 Haziran 1767 tarihinde Fransa’nın Kırım konsolosu olarak tayin edilmiştir. Onun bir misyonu da, Fransız tüccarın buralarda doğrudan ticaret yapabilmesinin yolunu açacak imkanları, Kırım Hanlığı nezdinde araştırmaktır. İşte bu çalışmada, Tott’un Kırım’daki ticarî diplomasi faaliyetleri ele alınmıştır. Ayrıca, tam da büyük Rus savaşı öncesinde Kırım’a gelen ve burada önemli satışlar yapan gözüpek bir Alman insert ignore into journalissuearticles values(Habsburglu); tüccar olan Nikolaus Ernst Kleemann’ın faaliyetleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Nihayet, Kırım’ın Osmanlı Devleti’nden kopuşunun hemen öncesinde, yarımadada ticaretin kalbi olan Kefe merkezli Osmanlı ticarî örgütlenmesinin durumu da paralel olarak gözden geçirilmiştir. Sultan III. Mustafa’nın otuz yıla yaklaşan saltanat döneminde, mukātaa sisteminde görülen genel yozlaşma halinin, Kefe Nezâreti Mukātaası’nın idaresinde nasıl açığa çıktığına da temas edilmiştir. Araştırmanın temel kaynakları, Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi insert ignore into journalissuearticles values(BOA); kayıtları ve döneme ait hatırat, seyahat notları ve diplomatik yazışmalardır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Kırım, Kefe, Fransa, Baron de Tott, Ticaret, Habsburglar, Kleemann