Bağdatlı Rûhî Divani’nda Osmanlı Savaş Kültürüne Ait Kavramlar / In Ruhi of Baghdad’s Divan Concepts of the Ottoman War Culture

Authors : Erdem SARIKAYA

Pages : 121-146

View : 13 | Download : 12

Publication Date : 2017-05-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Savaş, evrensel bir kavramdır. Sanatkârlar, bu kavramdan çeşitli şekillerde yararlanırlar. Savaş aletleri, edebî eserlerde malzeme olarak kullanılır.   Bazen savaş meydanları edebî eserlerde mekân olarak karşımıza çıkar.   Savaş kültürüne ait kavramların edebî eserlerdeki yansımalarını takip etmek hem edebiyat hem de sosyoloji için önemli veriler sağlayacaktır.              Fuzûlî, Bâkî, Taşlıcalı Yahyâ ve Hayâlî Beğ gibi klâsik Türk edebiyatının zirve isimleri ile birlikte XVI. yüzyılın edebî çehresine renk veren şairlerden Bağdatlı Rûhî, hacimli bir divana sahiptir. Rindane ve âşıkane şiirler kaleme alan Bağdatlı Rûhî’nin edebiyatımızdaki asıl önemi, toplumsal aksaklıklar karşısında sesini şiirle yükselten bir şair olmasından gelmektedir.              Bağdatlı Rûhî, askerî sınıfa mensup bir sipahidir. Mesleği sayesinde pek çok devlet büyüğünün hizmetinde savaşlara katılmış, böylelikle doğup büyüdüğü Bağdat ve civarının dışına çıkarak Osmanlı coğrafyasının değişik bölgelerini görme fırsatını yakalamıştır. Onun şiirlerinde savaş meydanlarının, kurulan hayale zemin oluşturduğu görülür. Ayrıca şair, savaş aletleri başta olmak üzere savaşa ait pek çok unsuru çeşitli anlam ilgileriyle anlatım ögesi olarak şiirlerinde kullanır.              Bu çalışmada, Bağdatlı Rûhî’nin şiirlerinde geçen Osmanlı savaş kültürüne ait ögeler dört ana başlık altında incelenecek ve bu ögelerin şairin şiir sanatındaki yeri belirginleştirilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Klâsik Türk edebiyatı, XVI yüzyıl Türk şiiri, Bağdatlı Rûhî, Savaş