İBN HALDUN DÜŞÜNCESİNDE EGEMENLİK OLAYI

Authors : Hasan YAYLI, Onur YILDIRIM

Pages : 181-202

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2019-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Egemenlik kavramı ve düşüncesi Kıta Avrupası siyaset geleneğinin en önemli parçalarından birisini oluşturmaktadır. Bu gelenek içerisinde egemenlik kavramı, siyasal topluluk içerisinde en üstün emretme-buyurma yetkisi şeklinde tanımlanmaktadır. Bu haliyle egemenliğin, mutlak, sürekli, bölünemez ve devredilemez tarzında niteliklere sahip olduğunu düşünülmektedir. Fransız düşünür Jean Bodin tarafından Devletin Altı Kitabı adlı eserinde ilk olarak bu şekilde tanımlandığı bilinen egemenlik kavramının, ondan yaklaşık iki yüz yıl önce yaşamış olan İbn Haldun tarafından nasıl ele alındığı bu çalışmanın konusudur. Bu çalışmanın amacı, İbn Haldun’un Mukkadime adlı eserindeki görüşlerinden hareketle bir egemenlik teorisi çıkarılıp çıkarılamayacağını tartışmaktadır. Dahası, her ne kadar İbn Haldun açık bir şekilde egemenlik kavramını kullanmayı tercih etmese dahi, düşünürün adıyla özdeşleşen Mukkadime’de egemenlik konusuyla ilgili temel bir bakış açısının elde edilip edilemeyeceği tartışılacaktır. Bu tartışmaya bağlı kalarak çalışma, beş başlık altında incelenmiştir. Birinci başlık, egemenlik kavramının tanımı ve tarihsel gelişimini genel hatlarıyla özetlemeye çalışırken; diğer dört başlıkta İbn Haldun’un Mukaddime adlı eseri ve bu eser üzerine yapılan çalışmalardan hareketle egemenlik tartışması yapılmıştır. Çalışmanın argümanı, Mukkadime’de kullandığı anahtar kavramlar yardımıyla İbn Haldun’un egemenlik çalışmalarını yeniden düşünmemizi sağlayacak bir fırsat sunduğu yönündedir.
Keywords : İbn Haldun, Umran İlmi, Asabiyet, Mülk, Egemenlik