BATILILARIN DOĞU HAKKINDAKİ TAHAYYÜLERİNE ÖZGÜN BİR ÖRNEK OLARAK PRESBYTER JOHANNES (PRESTER JOHN) EFSANESİNİN ORTAYA ÇIKIŞI: 1165 ÖNCESİ

Authors : Fatih DURGUN

Pages : 71-94

View : 15 | Download : 15

Publication Date : 2020-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Batı’da Doğu’ya ilişkin yerleşik imgelerin siyasi ve dini açıdan yeni bir biçimde kullanılmasında Avrupalıların Haçlı Seferleri’yle birlikte İslam dünyasıyla doğrudan karşılaşmaları etkili olmuştur. Mutlak öteki olarak Ortaçağ Avrupalısı’nın zihniyetinde yer edinen Müslümanların Avrupa Hristiyanlığının global yayılmacılığına boyun eğmeleri için Presbyter Johannes insert ignore into journalissuearticles values(Prester John); efsanesi ümit verici bir araç olarak bu koşullarda 12. yüzyılda doğmuştur. Presbyter Johannes anlatısı Avrupalılar için bilinmezliklerle dolu olan Doğu’da yaşadığına inanılan Presbyter Johannes adlı rahip-kralın, Haçlılar Müslümanlarla savaşırken Doğu’dan gelip onlara yardım edeceği ve iki taraftan çevrelenen Müslümanlara karşı Hristiyan dünyasının zafere ulaşacağı düşüncesine dayanır. 1165 yılında Johannes’in Bizans İmparatoru I. Manuel Komnenos’a gönderdiği sahte mektupla birlikte Avrupa’da popülerleşmeye başlayan efsanenin, mektubun gönderilme tarihinden önceki ortaya çıkış süreci bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Presbyter Johannes’ten ilk defa Freisingli Otto’nun Chronica’sında 1145 yılına ait bir kayıtta bahsedilmiştir. Bu bağlamda, Freisingli Otto’nun anlatısı temelinde ve konuya ilişkin 12. yüzyıla ait diğer bazı kaynaklar da kullanılarak efsanenin ortaya çıkışının siyasi ve dini nedenleri Otto’nun ve Ortaçağ tarihçiliğinin kendine has özellikleri etrafında değerlendirilecektir. Böylece, Presbyter Johannes efsanesinin siyasi ve dini koşullara uygun bir eklektik kurgu olduğu ortaya konacaktır.
Keywords : Presbyter Johannes, Freisingli Otto, II Haçlı Seferi, Efsane, Ortaçağ Avrupası