SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ İSLAMCILIĞI VE SEBİLÜRREŞAD DERGİSİ

Authors : Zafer Gürbüz

Pages : 421-448

Doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1417619

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2024-08-24

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Dünya Savaşı sonrasında İslamcılık yeniden filizlenip canlanmaya başlamıştır. Bu dönemde İslamcılar kısmi demokratik ortamdan istifade ederek fikirlerini açığa çıkarma zemini bulmuşlardır. Temel vasıtaları ise tıpkı II. Meşrutiyet döneminde olduğu gibi gazeteler ve dergiler olmuştur. Bu dergilerden biri de tarihsel arka planı olan Sebilürreşad’dır. Sebilürreşad’ın siyasal analizine dayalı olan bu çalışmada Cumhuriyet İslamcılığının karakteristiği ve temel özellikleri üzerine durulmuştur. Bu bağlamda, nasıl ki savaş sonrası koşullar dünyada bir kamplaşmaya ve bloklaşmaya neden olduysa aynı şekilde İslamcılıkta da bir kopuşa neden olmuş ve eksen kaymasını beraberinde getirmiştir. II. Meşrutiyet’ten intikal eden müstakil eğilimlerin bir tarafa bırakılarak daha ziyade aktüel dayatmaların sınırlılıkları içinde kaldıkları göze çarpar. Zihinsel devrimler ya da yapısal değişimlerden ziyade maslahatçı tutumlarla reel politikanın rehberliğinde hareket ettikleri görülür. Buradan hareketle İslamcılığın etkili yayın organlarından biri olan Sebilürreşad’ın siyasal ve toplumsal meselelere bakışının temelinde “öteki” olarak gördükleri unsurlar yer almaktadır. Sebilürreşad’da beliren tarz-ı siyaset kendisini antikomünizm, antisemitizm/antisiyonizm, antimasonluk ve antiheterodoksi üzerinden var etmiştir. Bahsi gecen düşman imgeleri üzerine inşa edilmiş olan Sebilürreşad dergisinin kadrosu zamanın tesiratı altında kalmış bir halet-i ruhiyeyle meselelere eğilmiştir. Bu tasavvurla da kendi kimliklerini yabancı bir düşmanla karşıtlık içinde ortaya koymuşlardır. Dini eğitimin serbestleşmesi dışında kamusal alana dair özgün fikirler geliştirme gibi amaçları olmamıştır.
Keywords : İslamcılık, Sebilürreşad, Antikomünizm, Antisiyonizm, Antimasonluk