YEME BOZUKLUĞU EĞİLİMLERİNİN YORDAYICISI OLARAK KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, YAŞAM DOYUMU VE BELLİ SOSYODEMOGRAFİKLERİN İNCELENMESİ: KESİTSEL ÇALIŞMA

Authors : Sultan Okumusoglu

Pages : 566-595

Doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1526635

View : 31 | Download : 36

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumda giderek yaygınlaştığı bildirilen yeme bozuklukları iş hayatı ve kişisel ilişkileri dahil birçok alanda bireyin işlevselliğinde bozulmalara yol açan ve hatta ölümcül olabilen ciddi bozukluklardır. “İnce olmaya” aşırı değer veren “görünüm kültürü normlarıyla” ilişkisi ve artan yaygınlığı nedeniyle yeme bozuklukları bir halk sağlığı problemi olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla bunlarla ilişkili faktörler çok disiplinli çalışmalarla ele alınması gereken önemli konu başlıklarıdır. Bu kesitsel çalışmada, katılımcıların kişilik özellikleri ve yaşam doyumu ölçek ortalamaları ile kimi demografik özelliklerinin yeme bozukluğu eğilimleri üzerindeki yordayıcı etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Ayrıca ölçek puanları arasındaki korelasyon ilişiklerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Veri toplamada “REZZY yeme bozukluğu eğilimleri tarama ölçeği”, “Yaşam Doyumu Ölçeği”, “Beş Faktör Kısa Kişilik Envanteri” ve “Sosyo-Demografik Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmanın örnekleme yöntemi “Kolayda Örnekleme” (Convenient Sampling) olarak belirlenmiştir. Etik kurul onayından sonra, bilgilendirilmiş onamı takiben gönüllü olan genel toplumdan 550 (241’i kadın) yetişkin katılımcıdan veri toplanmıştır (Yaş Ortalaması=27,74 ±7,41; Yaş Aralığı=18-40). Aşamalı (Stepwise) regresyon bulgularına göre katılımcıların yeme bozukluğu eğilimleri üzerinde yordayıcı etkisi bulunan değişkenler; en başta cinsiyet olmak üzere sırasıyla yaşam doyumu, anne eğitimi ve katılımcının eğitimi olarak saptanmıştır. Bu dört yordayıcı değişken birlikte katılımcıların yeme bozukluğu eğilimine dair varyansın % 6.9’unu açıklamıştır. Kişilik özellikleri bakımından yordayıcı etki ilişkisi bulunmamıştır. Katılımcıların yaşam doyumu düzeyleri ile yeme bozukluğu eğilimleri arasında negatif korelasyon saptanmıştır. Gruplararası analizlerde, kadın katılımcılar erkeklere göre daha yüksek yeme bozukluğu eğilimi ortalamalarıyla farklılaşmıştır. Bulgu, yeme bozukluğu eğiliminin kadının cinsiyet rolüne dair normların dezavantajlı getirilerinden biri olabileceğine işaret eden literatürle uyumlu olarak değerlendirilmiştir. Yordayıcı etki analizlerine göre, ilgili belirteç etkisi olan değişkenleri hedefleyen önleyici toplum temelli disiplinlerarası planlamların ve çabaların gerekliliği açıktır.
Keywords : İşlevsellikte Bozulma, Yeme Bozuklukları, Yaşam Doyumu, Kişilik