MEFÂ ‘ÎLÜ/ MEFÂ ‘ÎLÜ/ FE ‘ÛLÜN VEZNİNDE DEVR-İ KEBÎR VE REMEL USÛLÜNDEKİ İKİ ESERİN USÛL-EZGİ VE USÛL-VEZİN YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

Authors : Nurten YILMAZ

Pages : 228-242

View : 5 | Download : 5

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Usûl, Klâsik Türk Mûsikîsi’nin en önemli ögelerinden bir tanesidir. Özellikle güfteleri Dîvân ș iirlerinden seçilen Klâsik formlar söz konusu oldu ğ unda,  ș iirin ölçüsü olan vezinler ile mûsikînin ölçü birimi olan usûller arasında görülen i ș leyi ș , birçok ara ș tırmanın konusu olmu ș , akademik bu çalı ș maların pek ço ğ unda; vezin hecelerinin usûlün darplarına da ğ ılımları gösterilmi ș  ve bu alanda birçok ara ș tırmacıya yol gösterici olmu ș tur. Bu ara ș tırmada; usûl ile vezin ili ș kisinin yanı sıra ezgilerin nasıl bir seyir gösterdi ğ i ve bu seyrin eserdeki makam anlatımıyla olan münasebetine de yer verilmi ș tir. Bu sebeple ara ș tırmamızda mef‘ûlü/ mefâ‘îlü/ mefâ‘îlü/ fe‘ûlün vezin kalıbı kullanılarak, Remel ve Devr-i Kebîr usûllerinde bestelendi ğ i tespit edilen iki adet Beste formunda eser incelenmi ș tir. Aynı vezinde olan bu iki eserde usûlün ne  ș ekilde bo ğ umlandı ğ ı ve ne tür farklılıklar arz etti ğ i tespit edilmeye çalı ș ılmı ș tır. Eserler; bestelendikleri makamların seyir özelliklerinin ölçüldükleri usûller ile ili ș kileri ve veznin iki ayrı usûle da ğ ılım özellikleri yönünden de ele alınarak incelenmi ș tir. Bu sebeple yapılan bu ara ș tırma, eser analiziyle ilgili farklı bir bakı ș  açısının olu ș turulması bakımından önemlidir. Sonuç olarak; eserler bestelenirken vezinler usûl kalıbına yerle ș tirilmekte, Aynı zamanda eserlerin makamları da bestelendikleri usûlün kalıbına göre yerle ș tirilmekte oldu ğ u tespit edilmi ș tir.
Keywords : Usûl, Remel, Devr i Kebîr, Vezin Usûl, Usûl Ezgi Uyumu