TAB`Î MUSTAFA EFENDİ`NİN YÜRÜK SEMÂÎ`LERİNİN FORM ANALİZİ

Authors : Serda TÜRKEL OTER, Eray BENLİ

Pages : 85-109

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2020-04-28

Article Type : Other Papers

Abstract :Klâsik Türk Mûsikîsi’nin çağlardan beri devam eden gelişimi doğrultusundaki sürece ve bugün bizlere bıraktığı mirasa bakılacak olursa gerek makam, gerek usûl, gerek form, gerekse eser çeşitliliği açısından kültür hazinemizi oluşturan en önemli yapı taşlarından biri olduğu kanısına varmak güç olmayacaktır. Bu hazine, geçmişten yadigâr kalması münasebetiyle korumak yükümlülüğü taşıdığımız adeta asırlık bir ağaç durumundadır. Kökleri asırlar öncesinde oluşmaya başlamış; ezgi, usûl ve güfte unsurlarının birbirleriyle olan münasebetleri doğrultusunda her türlü sosyal olgunun tesiri ile gövdesi bir forma kavuşmuş; nihayetinde ortaya çıkan eserler de ağacın taç kısmını oluşturmuştur. Bir başka deyişle bu değişken etkenlerin belirlediği rota; mûsikîmizin sözlü-sözsüz, dinî-din dışı mûsikî olarak iki şekilde tanımlayabileceğimiz ana formlarının alt bölümlere ayrılmasında etken olmuştur. Bu araştırmada; bestekârlarımız tarafından rağbet görmüş olması ve örneklerinin üzerinde araştırma yapmaya değer nicelikte olması bakımından önem arz eden Yürük Semâî formu, bestekârlarımızdan Tab’î Mustafa Efendi’ye ait örnekleri üzerinden analiz edilmiştir. Bu analiz gerekliliği de eldeki kaynaklarda formlar hakkında yapılmış çalışmaların hep ezgi unsurunun dikkate alınarak yapılmış olması, sözlü gelenek üzerine kurulmuş olan mûsikîmizin temelindeki söz unsurunun göz ardı edilmiş olmasından doğmuştur. Yapılan analizde Doç Dr. Serda Türkel OTER’in önerdiği, mevcut kaynaklarda var olan analiz yöntemlerinin geliştirilmesi ve güfte unsurunun ön planda tutulması esasına dayalı bir yöntem kullanılmıştır.
Keywords : Klâsik Türk Mûsikîsi, Yürük Semâî, form, analiz, güfte, ezgi