BİR ODADAN BİR KENTE BİR "BEDEN" OLARAK MEKÂNI İŞİTMEK: MEKÂN TASARIMI İÇİN SES

Authors : Aylin Yamandağ Öner, Ozge Kandemir

Pages : 60-75

View : 114 | Download : 245

Publication Date : 2023-08-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Ses; insan, mekân ve aralarındaki ilişkide, havadaki basit bir titreşime indirgenemeyecek derinlikte bir kavramdır. Mekân; ses için bir bedene dönüştüğünde, işitsel yollarla kavranan bir bilgi kaynağı haline gelmektedir. Edinilen bu bilgiler deneyime dönüşürken, bir mekânı da bir yer haline getirmektedir. Dolayısıyla bir "beden” olarak mekânı işitmek, onu bir yer haline dönüştüren işitsel özellikleri kavramayı gerektirmektedir. Bu kavrayış aynı zamanda, bir odadan bir kente yaşanan mekânların üretilmesinde, ses olgusunun ve işitsel deneyimin ne derece önemli olduğunun farkına varılmasını sağlamaktadır. Oysaki günümüzde görme duyusunun diğer duyularla olan doğal etkileşiminden yalıtılarak, mekân tasarımı ve deneyiminde ayrıcalıklı kılındığı, bu yönde teoriye ve uygulamaya yönelik çalışmaların yoğunluk kazandığı görülmektedir. Buna karşın ses, nesnel ve tinsel özüyle bütünleşik olarak deneyimlenen mekânlar için, yeri doldurulamaz nitelikler barındırmaktadır. Bu durum fiziksel ve psikofiziksel özellikleriyle sesin incelenmesini ve mekân tasarımına yönelik verilerinin değerlendirilmesini hedefleyen çalışmaların artırılmasını gerektirmektedir. Bu doğrultuda ele alınan çalışma; fiziksel, bilişsel, psikolojik ve kültürel bağlamda sesin, insanın mekânla kurduğu ilişkide neleri ifade ettiğini ortaya koymayı hedeflemektedir. Literatür taramasıyla disiplinler arası bir yaklaşımla elde edilen veriler ses kavramının tanımlanmasına ve sesin mekân tasarımına yönelik özelliklerinin ortaya konulmasına yönelik değerlendirilmiştir. Bu özellikler, kişilik ve kimliğin aktarım aracı olarak ses; iç ve dış dünyaya ilişkin mesajların taşıyıcısı olarak ses; deneyimi olanaklı kılan araçlardan biri olarak ses başlıkları altında ortaya konulmuştur.
Keywords : Ses, işitsel deneyim, mekânsal deneyim, mekân tasarımı