SAYFA TASARIMININ TANIMI VE TEMEL UNSURLARI

Authors : Mehmet Emin Aksaray, Serdar Dartar

Pages : 16-26

View : 178 | Download : 140

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sayfa tasarımı yani mizanpaj sanat disiplinleri gibi soyut olanı somutlaştırmanın görülebileceği alanlardan biridir. Bu somutlaştırma çabası, iletişim ihtiyacının tasarım alanına nasıl tezahür ettiğini anlamamıza yardımcı olabilir. İnka İmparatorluğu’nun düğümler (Quipu) ile iletişim kurmasından günümüz baskı makinelerine kadar geçen süreçte insan zihni, zihinde canlanan imden fonetiğe ve fonetikten forma asırlar boyunca iletişimi düzenli, etkili, estetik yahut farklı bir biçimde aktarmanın yollarını aramıştır ve aramaya devam etmektedir. Bu makalenin temel amacı sayfa tasarım kavramını yani mizanpajın doğrudan unsurlarını incelemektir. Bunu yaparken temel kıstas tipografi olarak belirlenmiştir. Mizanpaj, yazının tarihi ile paralel gelişmiş bir kavram denilebilir. Bulunan yazıtlar, kitabeler, çömlek üzerine çizilmiş şekiller ve Hiyerogliflerden modern Latin alfabesine değin harflerin ne zaman yön değiştirdiği, bazı yazım tercihlerinin ne zaman ve neden terk edildiği bilinmemektedir. Buna bağlı olarak mizanpaj kavramı her ne kadar yazı tarihini açıklamak ve anlamlandırmak adına birçok kaynakta farklı tarih aralığında ele alınsa da mizanpajın başlangıcı matbaanın icadı olarak varsayılır ve seri üretim ile ilişkilendirilir. Tüm bunlara bağlı olarak makalede özellikle yazının tarihi ve mizanpaj ilişkisine değinilecek kısımlarda “bilinmemektedir, varsayılmaktadır” ifadeleri günümüzde daha çözülememiş birçok çivi yazısı, tablet, çömlek yazısı yahut birtakım hayvan derileri üzerine işlenmiş çizgilerin sırrından ve arada yok olmuş dil ailelerinden yazı ailelerinden kaynaklanmaktadır. Bu makalenin sınırları, mizanpajda kullanılan temel unsurların matbu ürünler bağlamında önemini, kullanımını ve etkisini incelemektedir. Makalede, sayfa tasarımının tanımı ve gelişimi, sayfa tasarımında temel kavramlar ve sayfa tasarımında temel unsurların estetik ve işlevsel açıdan önemi ele alınmaktadır. Literatür taramasında mevcut verilerin ve anlatımların karmaşıklığı göz önüne alınarak, sayfa tasarımı kavramı ile mizanpaj kavramının eşanlamlı ifadeler olmasına rağmen literatürde neredeyse kullanılmaması göz önünde bulundurularak “sayfa tasarımı” yerine “mizanpaj” kavramı kullanılacaktır. Buna bağlı olarak makale, mizanpajın tanımını, tarihsel sürecini, sayfa tasarımına has temel kavramları Sayfa, ızgara-kılavuz, kenar boşluğu ve taşma payı, aralıklar, hizalama, organizasyon ve son olarak tipografi ve metin ilişkisini gibi unsurları ele almayı açıklamaktadır. Makale, literatür katkısı dışında sanat tasarım dalları olan grafik tasarım, görsel iletişim tasarımı, iletişim tasarımı, etkileşimli tasarım vb. ve basım yayın alanında bulunan öğrenciler için kılavuz niteliği taşıması amaçlanmaktadır.
Keywords : Sayfa Tasarımı, Mizanpaj, Yazının Tarihi, Sayfa Tasarım Unsurları, Yazı Düzeni