Grek Mitolojisinde Adaletten Sapma, Ölçüsüzlük ve Kibir Olarak Hybris ve Grek Felsefesine Yansımaları

Authors : Sebile Başok Diş

Pages : 82-106

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Grek mitolojisi, insana evrenin ve kendi varlığının kökenine dair açıklama yaparken ona ayrıca nasıl yaşarsa evrenle uyumlu iyi bir yaşam sürmüş olacağını da gösterir. Grek mitolojisine göre temelde insan için iki yol vardır. O, ya dikenin, adaletin ya da hybrisin yolunu seçecektir. Tanrılarla, evrenle, gökyüzü ve yeryüzü ile uyumlu bir yaşam ancak dike ile mümkündür. Diğer seçenek olan hybris ise aşırılağa kaçma, ölçüsüz davranma, küstahlık etme, hadsizlikte bulunma, kibre kapılma, kendini bilmeme, tanrılara saygısızlık etme şeklinde tezahür eder ve onun kaçınılmaz sonucu cezalandırılmaktır. Grek mitolojisi, hybrise kapılıp ağır biçimde cezalandırılan kimselere ilişkin birçok örnek sunar, doğası gereği hybrise yatkın olan biz insanları hybrisin yıkıcılığına dair uyarır ve en büyük günah saydığı hybris için iki ilke ile çözüm sunar: Kendini bilmek ve aşırılıktan kaçınmak. Grek felsefesi kavramsal olduğu kadar insanın nasıl yaşaması gerektiği konusunda da Grek mitolojisinden etkilenmiş ve bu iki ilkeyi birer erdem saymıştır. Başta Sokrates, Platon ve Aristoteles’in felsefeleri olmak üzere genel olarak Grek felsefesinde bu erdemler temel değerler arasında sayılmış ve savunulmuştur. Bu açıdan bakıldığında Grek mitolojisi ile Grek felsefesi arasında büyük bir örtüşme olduğu görülmektedir. Çalışmamızda Grek mitolojisinde hybrisin ne anlama geldiği açıklanmış ve bu konuda geliştirilen anlayışın Grek felsefesine de yansıdığı çeşitli örneklerden faydalanılarak gösterilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Hybris, Ölçüsüzlük, Kibir, Aşırılık, Adalet, Grek Mitolojisi, Grek Felsefesi