Safevîlerin Şiîleştirme Siyasetinin Mağduru Olan Bir Aile: Haydarîler ve Irak’taki Faaliyetleri

Authors : Abdulcebbar KAVAK

Pages : 37-54

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2019-01-06

Article Type : Research Paper

Abstract :İran’daki Sünnî tarikatlardan biri olan Safeviyye, 16. Yüzyılın başında güçlü bir tarikatten siyasî bir otoriteye dönüşmüştür. Safeviyye tarikatı mensuplarının sahip oldukları Sünnî tasavvuf kültürünü terkedip Şiîliği benimsemeleri ve çoğunluğu Sünnî olan İran halkına devlet eliyle Şiîliğin dayatılması, toplumsal açıdan oldukça zorlu bir değişim ve dönüşüm sürecini beraberinde getirmiştir. Bazı hanedan mensupları ve halkın muhalefeti, Safevî yönetimini bu kararlı tutumundan vazgeçirmeye yetmemiştir. Bu nedenle 16. Yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren içinde Haydarî ailesi gibi hanedan mensuplarının da yer aldığı çok sayıda elit şahsiyet İran’ı terkedip Osmanlı topraklarına göç etmişlerdir. Haydarî ailesi, Şeyh Muhammed el-Erdebîlî’nin başkanlığında kalabalık bir aile efradıyla Irak’a göç etmişlerdir. Irak’ın kuzeyinde açtıkları Maveran Medresesi ile Bağdat’taki ilmî başarılarından dolayı Osmanlı devlet ricalinin dikkatini çekmişler ve müftülük ve kadılık görevleri ile taltif edilmişlerdir. Yine ilmiye mensubu olarak halkın saygınlığını kazanmışlardır. Irak’ta Safeviyye tarikatının Haydariyye kolunu oluşturan aile, ilim ve tasavvuf alanlarında yararlı hizmetlerde bulunmuşlardır. 
Keywords : Safevîler, İran, Şiîleştirme Siyaseti, Haydarî Alesi