Şî’î Müfessir Tabâtabâî’nin Mübhemâtü’l-Kur`ân Yaklaşımı

Authors : Hatice ERKOÇ

Pages : 157-183

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tabâtabâî, bir filozof olmasının yanısıra, Şiî geleneği temsil eden çağdaş bir müfessirdir. On dört asırlık Şî’a geleneği ile İslâmî bilimler ve modern bilimleri; kelâm, fıkıh, tasavvuf vb. ile felsefe, tarih, psikoloji, sosyolojiyi vb. bir araya getirmeyi tahlil-terkipteki yüksek muvaffakiyetiyle başarmış, farklı düşünce ve yaklaşımlar arasında köprüler kurabilmiştir. Tefsiri, el-Mîzân, birçok ilim dalında açıklamalar yapması sebebiyle ansiklopedik özellik taşıyan bir tefsirdir. el-Mîzân’ın en önemli özelliği Kur’ân’ı Kur’ân ile tefsir etme metoduyla yazılmış olmasıdır. el-Mîzân’da İmâmiyye-İsnâ Aşeriyye inanç esaslarını savunan Tabâtabâî, tefsirinde bazı ayetleri siyak-sibakından kopararak Ehl-i Beyt’le alakalandırmıştır. Kur`ân’ı tefsir ederken akidesini özellikle de imâmeti Kur`ân’a onaylatma yoluna gitmiştir. Kur`ân-ı Kerîm’de kişi, olay, yer, zaman ve mekân isimlerinden genel geçer olarak bahsedilmiş, teferruata evrensellik gereği girilmemiştir. Ancak Kur`ân-ı Kerîm’in muhatapları mübhem ayetleri aydınlatmak için günlerce, yıllarca uğraş vermiştir. İlk zamanlarda merakla başlayan bu çabalar zamanla şahsi görüş belirtmeye, israiliyyat vasıtasıyla kapalılığı gidermeye kadar vardırılmış, daha da ileri gidilerek siyasal fırkaların kendi meşruiyetlerini sağlama zeminine dönüştürülmüştür. Tabâtabâî’nin, mübhemât hususunda genel olarak mezhebi ile benzer görüşleri paylaşmakta olduğu, ayetleri tarihsel ve metinsel bağlamından kopararak birçok kapalı bırakılan hususu, mezhebî akideleri doğrultusunda Hz. Ali, Ehl-i Beyt, imâmet ile yorumladığı görülmektedir.
Keywords : Tabâtabâî, Şî`a, el Mîzân, Mübhemâtü`l Kur`ân, İmâmiyye İsnâ Aşeriyye