Hadis Kaynaklarındaki Tefsir Bölümlerinin Taberî Tefsiri ile Mukayesesi

Authors : Mustafa Yasin Akbaş

Pages : 347-364

Doi:10.51121/akif.2024.69

View : 86 | Download : 94

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tefsir rivayetlerini bir araya getirme faaliyeti müstakil Kitâbu’t-Tefsîrler ile başlayıp hicrî ikinci asrın sonlarından itibaren konularına göre tasnif edilmiş hadis kaynaklarındaki tefsir bölümü oluşturulması ile devam etmiştir. Hadis kitaplarındaki tefsir bölümlerinin ilk örnekleri olan Abdullah b. Vehb ve Saîd b. Mansûr’un eserleri tâbiûn dönemi tefsir anlayışını yansıtan bir içerik sunarken Buhârî ile birlikte daha çok merfû ve muttasıl rivayetlerden oluşan tefsir bölümleri oluşturulmuştur. Hicrî ilk üç asır hadis kitaplarındaki tefsir bölümleri hadis-tefsir ilimlerinin teşekkül devrine ilişkin bilgilerin yanı sıra muhaddislerin tefsir bölümleri oluşturmaktaki gayesi, tefsir rivayetlerine bakışı ve eserlerinde yer verdikleri rivayetlerin Kur’ân’ı tefsir imkânı hakkında bilgiler sunmaktadır. Bu makalede hadis kaynaklarındaki tefsir bölümleri Taberî’nin eseri ile mukayese edilmektedir. Taberî ilk üç asırdaki bilgileri bir araya getirip kendi yorumlarıyla zenginleştiren önemli bir müfessirdir. Onun eserinde rivayetlerin yanı sıra tarihi bilgiler, Arap dilinin kuralları, İsrâiliyât ve şiirlerden örnekler âyetlerin tefsirinde kullanılmaktadır. Hadis kaynaklarında ise sadece rivayetlerin (özellikle de merfû rivayetlerin) sağladığı kadar bilgi bulunmaktadır. Bu durum hadis kaynaklarında tefsir bilgisinin sınırlı seviyede kalmasına neden olmuştur.
Keywords : Hadis, Tefsir, Kütüb-i Sitte, Taberî, Mukayese