URARTU SANATI VE MİTOLOJİSİNDE AT İLE İLİŞKİLİ KARIŞIK YARATIKLAR

Authors : Sevgi TEMİZ

Pages : 130-161

Doi:10.48122/amisos.899808

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mitolojinin önemli karakterleri arasında yer alan karışık yaratıklar en erken Mezopotamya, Mısır ve Anadolu sanatında ortaya çıkar. İnsan ve hayvan uzuvlarının birleştirilmesi ile oluşturulan karışık yaratıkların inanç sistemindeki işlevleri net değildir. Betimlemeler içerisinde tanrılar ile ilişkileri doğrudan ya da dolaylı aktarılabilen karışık yaratıkların, tanrıların hizmetçileri, insan – tanrı arasında bağlantıyı sağlayan yardımcılar oldukları düşünülebilir. Bu yaratıklar temelde antik çağ insanının hayal gücünün ürünü, insanın anlamlandıramadığı durumlar ve korkularının somutlaştırılmış betimlemeleridirler. Bu çalışmada sunulan at ile ilişkili karışık yaratıklar; boğa, aslan, keçi, koç, ejder, balık ve kuş gibi hayvanların uzuvları ile insan uzuvlarının birleşiminden oluşturulmuştur. Betimlemeler içerisinde tekil bir örnek hariç hepsi kanatlı at ile ilişkilidir. Bunlar arasında Yunan mitolojisinde özgün bir doğuş efsanesine sahip olmayan ve aynı zamanda Mezopotamya ve Mısır gibi doğu sanatında da bilinmeyen karışık yaratıklar mevcuttur. Ayrıca, klasik mitolojide yer alan at ile ilişkili karışık yaratıkların kökenine dair görüşler çoğunlukla Mezopotamya ve Mısır sanatı üzerine yoğunlaşmış, söz konusu düşünce, sanat ve kültürün Anadolu’daki varlığı yeterince irdelenmemiştir. Bu çalışma, Anadolu inanç sisteminden köklenen, Urartu mitolojisi ve sanatı içerisinde gelişerek ve çeşitlenerek devam eden at ile ilişkili karışık yaratıklar üzerine yeni bilgiler sunmayı amaçlamaktadır.
Keywords : URARTU, TANRI, AT, KANATLI AT, KARIŞIK YARATIK