XIX. YÜZYILDA MİMARİ ÜSLUP ARAYIŞLARINA ULUSALCILIK OLGUSUNUN ETKİSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Gülferi AKIN ERTEK

Pages : 172-185

Doi:10.48122/amisos.992838

View : 23 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :XVIII. yüzyıl Avrupası’nda Fransız Devrimi’nin sonucunda ortaya çıkan milliyetçilik olgusu, geçmişi arama adına atılan adımların en önemlileri olan arkeolojik kazıların hız kazanmasına ve özellikle Antik Yunan ve Roma medeniyetlerini ait kültür kalıntıları gün yüzüne çıkarılmasına neden olmuştur. Sanayi Devrimi sonrasında ulaşımdaki gelişmelere paralel olarak düzenlenen Büyük Tur’un etkisiyle de insanlar, medeniyetlerinin yeşerdiği coğrafyaları ziyaret ederek ataları olarak kabul ettikleri Antik Yunan ve Roma medeniyetlerinin kalıntılarını yerinde görme fırsatı bulmuşlardır. Bu gelişmelerin paralelinde XVIII. yüzyılda Avrupalılar, Antik Yunan ve Roma’nın mimarideki gelişmiş biçimlenişlerini, köken aidiyeti olgusuna bağlı olarak tekrar tercih etmeye başlamıştır. Bu uygulamalar yalnızca Avrupa’da değil, yine onların uygulamalarıyla hemen hemen tüm Dünya’ya yayılarak mimarlık ve sanat tarihinde “Neoklasisizm” olarak adlandırdığımız uluslararası bir üslup halini almıştır. XIX. yüzyıla gelindiğinde ise bu ortak miras bazı uluslar tarafından hala ortak değer olarak görülse de herhangi bir milletin kendini diğer milletlerden ayrı ve üstün gösterme çabası paralelinde mimaride geçmişe dönüp, kendi öz şekillenişlerini arama, değerlendirme ve gün yüzüne çıkarma girişimi görülmektedir. Bu durumda da ortaya çıkarılan üslup ait olduğu milletin klasik mimarisinin yeniden ortaya çıkması şeklinde yorumlanabildiği için “Neoklasisizm” isimlendirmesiyle örtüşmektedir. Bu bağlamda çalışmamızda, ulusalcılık olgusunun XIX. yüzyıl mimarlığına etkisi örneklem seçilen Neogotik, Rundbogenstil, Neomudejar ve I. Ulusal Mimarlık Akımı üzerinden anlatılarak sanat ve mimarlık tarihi alanlarında söz konusu üslupları değerlendirmede göz önünde bulundurulması gereken noktalara değinilmiştir.
Keywords : mimari, üslup, Neoklasisizm, arayış, ulusal