DOĞUBAYAZIT OVASI’NIN GÜNEYBATISI’NDA AKÇUKUR KALESİ ve NEKROPOLÜ

Authors : Şüheda ABLAK

Pages : 1-8

Doi:10.48122/amisos.1050721

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2022-02-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğubayazıt Anadolu, İran ve Kafkasya arasında bulunan konumu ve tarihi yollarla olan bütünlüğü dolayısıyla tarihin erken dönemlerinden itibaren yerleşim görmüş bir coğrafyadır. Doğubayazıt yerleşmesi ve aynı isimli ovanın oluşturduğu bu stratejik konum, kuzeyde Aras Dağları yine kuzey ve doğusuna doğru büyük ve küçük Ağrı Dağı ile güneyde Tendürek Dağları ile ve batıda ise İpek Geçidi ile sınırlıdır. Doğubayazıt bölgesi batıda Diyadin, Ağrı ve Patnos üzerinden güneyde ise Çaldıran ve Muradiye üzerinden Van Gölü Havzası’na bağlanır. Doğubayazıt bölgesinin kuzey ile bağlantısı Kafkasya Geçidi olarak da bilinen modern Iğdır yolu aracılığı ile olur. Bölge kısa mesafelerde ani yükselti değerlerine ulaşabilme imkânı ve zengin su ve ot kaynakları nedeniyle özellikle transhümanist gruplar tarafından tercih edilmiştir. Bu anlamda coğrafyanın en yoğun yerleşmesi Erken Demir Çağı’nda meydana gelmiştir. Erken Demir Çağı’nda Doğubayazıt Ovası’nın güneyinden ve şehrin kuzeyinden geçen İpek Yolu ile Iğdır bağlantısını sağlayan Kafkasya yolunu kontrol eden birçok kale ve kale yerleşmesi bulunmaktadır. Bu kale yerleşmelerinden bir tanesi de Akçukur Kalesi’dir. Akçukur Kalesi konumu itibariyle etrafında bulunan tarım yapılabilir alanlara ve su kaynaklarına hâkim olduğu gibi, İpek Yolu ile Tendürek Geçidi’ne de kontrol sağlayabilecek bir konumdadır. Kale yerleşmesinin bulunduğu alçak tepe aynı zamanda eski Suluçem Yolu’na hâkim bir konumdadır.
Keywords : Erken Demir Çağı, Doğubayazıt, Geçit, Kafkasya, Iğdır