BİR FOLKLOR UNSURU OLARAK “HALK EKONOMİSİ”NİN HALK HAYATINDAKİ YERİ, DEĞERİ VE ÖNEMİ HAKKINDA BAZI DÜŞÜNCELER

Authors : Hasan Ali DİKEN

Pages : 85-99

Doi:10.33404/anasay.1146183

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2022-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk ekonomisi, halkta karşılığı olan bir kısım geçim kaynaklarının belirlenmesi ve bu kapsamdaki gereksinimlerin giderilmesi amacıyla; halk tarafından meydana getirilen geleneksel üretim ve tüketim alışkanlıklarının genelini içine alan bir kavramdır. Halkta karşılık bulan geleneksel iktisadî davranışlar, halk ekonomisinin şekillenmesinde çok önemli birer rol üstlenmektedir. Söz konusu kapsamda, halkın; geleneksel vasıtalarla edindiği, öğrendiği, benimsediği ve özümsediği birtakım ögeleri bünyesinde barındıran halk ekonomisi kavramı; bu yöndeki yol, yöntem, metot, usul, araç, gereç, alet, edevat ve benzeri faktörlerin tümü derleyip değerlendirmeyi hedefleyen bir halkbilimi dalıdır. Halk ekonomisi, halkbilimi çalışma kadrosunun en mühim konularından birini teşkil etmektedir. Zira halk ekonomisinin, insanlık tarihiyle hemen hemen yaşıt sayıldığını dile getirmekte yarar vardır. Nitekim halk ekonomisi, insanlığın ilk dönemlerinden itibaren icra edilen toplayıcılık ve avcılık faaliyetlerinin akabinde; halkbiliminin ilgi alanına giren balıkçılık, arıcılık, hayvancılık, göçebelik, bağcılık, bahçecilik, bahçıvanlık, meyvecilik, sebzecilik, çiftçilik, esnaflık ve işçilik gibi başlıca üretim ve tüketim tarzlarını ele alan bir sistemin tezahürüdür. Gelenek kaynaklı bir düzeni takiben, halk hayatı; yazılı belgelere dayanmayan kimi sözlü anlaşmalara bağlı olarak da tesis edilebilmektedir. Dolayısıyla halk; kendi koyduğu bazı kurallara binaen, kendi yaşam alanını kolaylaştırma yoluna gidebilmektedir. Bahse konu düzlemde, halk, iktisadî zemindeki belli başlı ihtiyaçlarını; birtakım prensiplere uygun olarak karşılayabilmektedir. Bu durum ise halk ekonomisi mefhumunu ortaya çıkaran nedenlerin başında gelmektedir. İlgili çerçeveye istinaden, halk ekonomisinin, geçmişten bugüne kadar süregelen bir gelenekler silsilesi olarak varlığını devam ettirdiğinin altını çizmekte fayda vardır. Bu çalışmada, sözlü kültür ortamının doğurduğu başlıca imkânlardan beslenmek suretiyle mevcudiyetini idame ettiren halk ekonomisi nosyonu; halk hayatındaki yeri, değeri ve önemi doğrultusunda ele alınacaktır. Bahsedilen bağlamda, halk ekonomisi kavramı; sosyokültürel ve sosyoekonomik çatılar altındaki işlerliğine yönelik olarak, toplumsal düzenin temini noktasındaki kimi işlevleri ekseninde değerlendirilecektir. Dolayısıyla insanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen başat bir unsur olarak “halk ekonomisi”nin halk hayatındaki mahiyeti, ana hatlarıyla izah edilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Halk Ekonomisi, Folklor, Halk Hayatı, Halk Ekonomisinin Halk Hayatına Etkileri, Halk Ekonomisinin Özellikleri, Halk Ekonomisinin İşlevleri, Halk Ekonomisinin İşlevsel Özellikleri