Sanat ve Tarih: İlya Glazunov`un Üçlemesi Üzerinden Rusya`nın Dönüşümü

Authors : Samet Yerköy

Pages : 215-230

Doi:10.33404/anasay.1592926

View : 20 | Download : 22

Publication Date : 2025-02-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanat, toplumların kolektif hafızasını ve tarihsel olayların derin tanıklığını içinde barındıran güçlü bir araçtır. Rus ressam İlya Glazunov’un Büyük Deney (Большой Эксперимент), Ebedî Rusya (Вечная Россия) ve 20. Yüzyılın Gizemi (Мистерия XX Века) isimli üçlemesi, Rusya’nın çalkantılı tarihini ve devrimci dönüşümlerle şekillenen süreçlerini canlı bir şekilde gözler önüne sermektedir. Bu eserler, yalnızca Rusya’nın geçmişine dair bir görsel anlatı sunmakla kalmayıp, aynı zamanda devrim ve toplumsal çöküşün etkilerini derinlemesine işlemektedir. Çalışma, Glazunov’un üçlemesini Erwin Panofsky’nin ikonolojik yöntemi ve Aleksey Miller’in tarihsel hafızaya ilişkin kavramsallaştırması çerçevesinde incelemektedir. Miller’in yaklaşımı, kolektif hafızanın ulusal kimliğin yeniden inşasındaki belirleyici rolüne odaklanması nedeniyle çalışmanın temel bir dayanağı olarak seçilmiştir. Bu bağlamda, Glazunov’un eserlerinde tarihsel hafızanın görselleştirilmesi ve kültürel kimlik oluşumundaki işlevi ele alınmaktadır. Glazunov, Rusya’nın devrim öncesindeki ihtişamını, sosyal deneylerin dehşetini ve ulusal diriliş umudunu görsel bir dilde yansıtarak, ülkenin tarihsel yolculuğunu ve toplumsal dönüşümünü etkileyici bir anlatıya dönüştürmektedir. Sanatçı, devrimci ideolojilere ve bunların uzun vadeli toplumsal etkilerine yönelik eleştirilerini, resmî tarih yazımlarına meydan okuyarak dile getirmektedir. Panofsky’nin ikonolojik yöntemi ve Miller’in kavramsallaştırmasıyla yapılan bu analiz, Glazunov’un sanatının yalnızca bireysel bir yaratıcı ifade olmanın ötesinde, aynı zamanda Rus kimliğinin ve kolektif hafızasının yeniden inşasına yönelik önemli bir katkı sağladığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, sanatın ideolojik ve kültürel çatışmaların ortasında tarihsel gerçeklikleri keşfetme ve yorumlama kapasitesinin nasıl etkin bir şekilde kullanıldığını da vurgulamaktadır. Glazunov’un üçlemesi, bir sanat eseri olarak değil, aynı zamanda bir ulusun kendi kendini anlama çabasının görsel bir özeti olarak da değerlendirilebilecek güçlü bir anlatı sunmaktadır. Bu bağlamda makale, tarih ve sanat arasındaki iç içe geçmiş ilişkiye dair daha geniş bir anlayış sunmayı hedeflemektedir.
Keywords : İlya Glazunov, Erwin Panofsky, ikonolojik yöntem, kolektif hafıza, Rus tarihi