Devlet Başkanının Halk Tarafından Seçildiği Ülkelerde Yürütmenin Fesih Yetkisi

Authors : Hasan TUNÇ, Ahmet EKİNCİ

Pages : 77-132

View : 22 | Download : 15

Publication Date : 2020-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma başkanın halk tarafından seçildiği başkancı sistem, başbakanlı başkanlık ve başkancı parlamenter sistem olarak adlandırılan sistemlerdeki devlet başkanının fesih yetkisini incelemektedir. Genel kabul, yürütmenin fesih yetkisinin parlamenter sisteme ait olduğudur. Bununla birlikte özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısının başlamasından itibaren başkanın halk tarafından seçildiği ve güçlü anayasal yetkilerinin olduğu sistemlerde başkanın görev süresi dolmadan parlamentoyu feshedebildiği görülmektedir. Bu anayasal tercihin amacı ise genelde siyasi kilitlenmeleri yeni seçimler vasıtasıyla çözmektir. Çünkü bu siyasi krizler kuvvetler ayrılığından kaynaklandığı için başkan ve parlamento çoğunlukla bir anlaşmaya varamamaktadır. Fransa ve Portekiz gibi bazı ülkelerde, başkanın parlamentoyu feshetmesi konusunda anayasada herhangi bir sebepsel sınırlandırma bulunmamaktadır. Bununla birlikte Peru, Ukrayna gibi ülkelerde başkan yalnızca bir hükûmet krizi olduğunda parlamentoyu feshedebilir. Son olarak Ekvador, Namibya ve Türkiye insert ignore into journalissuearticles values(2017 sonrası); gibi ülkelerde anayasa, başkanın parlamentoyu feshetmesi durumunda hem başkalık hem de parlamento seçimlerinin birlikte yapılacağını düzenlemektedir.
Keywords : fesih yetkisi, seçimlerin yenilenmesi, seçimlerin karşılıklı yenilenmesi, başkancı sistemler, başbakanlı başkanlık sistemi, başkancı parlamenter sistem