KONUT HAKKININ SOSYOPOLİTİĞİ: SOSYAL HAKLAR SİSTEMATİĞİ AÇISINDAN BİR ÇÖZÜMLEME

Authors : Muharrem KILIÇ

Pages : 67-112

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Küreselleşen neoliberalizm mekân üretimi, kentleşme, konut sistemleri, konut politikası ve özellikle de konut hakları üzerinde sarsıcı bir etki göstermiştir. Her ne kadar konut insanlara bir yuva sağlamak gibi birincil sosyal işleve sahip olsa da küreselleşme ile birlikte giderek “sosyal bir maldan ziyade zenginlik ve yatırım için bir araç” olarak nitelendirilmeye başlanmıştır. “Konutun finansallaşması” olarak adlandırılabilecek bu eğilim, konutu asli işlevinden soyutlayarak yatırım ve kâr için bir metaya dönüştürmüştür. Sosyal devletin yıkımına eşlik eder biçimde konut hakkına yaklaşımın hak temelli bir perspektiften finans ve kâr maksimizasyonu temelli bir anlayışa doğru evrilmesi sosyoekonomik yoksunluklara sebebiyet vermektedir. Nitekim finansallaşma yönündeki bu eğilim, özellikle düşük ve orta gelirli haneler üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Bugün dünya genelinde yeterli konuta erişim noktasında büyük insani krizler yaşanmaktadır. Pandemi ile birlikte ağırlaşan bu insani kriz, konut ve barınma hakkının sosyal haklar temelinde sorgulanması zorunluluğunu da beraberinde getirmiştir. Varlığın bir imkânı olarak mekân; insani yaşam kurabilme, varlığı idame ettirebilme ve yer-yurt edinebilme adına elverişli bir zemin var etmektedir. Nitekim insan tekinin en temel gereksinimlerinden birisini oluşturan barınma ihtiyacını karşılayan temel öge, kişiye özgülenmiş bir mekân olarak konuttur. Bu çalışmaya konu edindiğimiz sosyal haklar kapsamında tasnif edilen konut hakkı; tüm yönleriyle güvenli, huzurlu ve onurlu biçimde bir mekânda yaşam sürmenin merkezî unsurunu teşkil etmektedir. Bundan ötürü bu çalışmada küresel neoliberal ekonomi politiğin dinamikleri de dikkate alınarak insan hakları doktrini doğrultusunda konut hakkının normatif ve sözleşmesel çerçevesi tartışılacaktır.
Keywords : Konut hakkı, konut politikası, konutun finansallaşması, Covid 19, insan hakları