Çalmanın Antropolojisi: Avcı-Toplayıcılardaki “Hoşgörülen Hırsızlık” Pratiğinin Maddi ve Davranışsal Arka Planı

Authors : Muhsin ALTUN

Pages : 23-50

Doi:10.1501/antro_0000000325

View : 8 | Download : 9

Publication Date : 2016-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışma, hoşgörülen hırsızlığın kaynak dağılımı bağlamında meşru bir pratik olarak üzerinde yükseldiği kültürel-ekolojik temelleri ve davranış örüntülerini göstermeyi amaçlamaktadır. Bu alandaki son çalışmalarda yer alan başlıca bulguların diyalektik materyalizmin öngörüleriyle birleştirilerek değerlendirilmesi, hem hoşgörülen hırsızlığın hem de “kamu malı” statüsünün arkaik formlarının benzer maddi koşullar altında ortaya çıktığını ileri sürmemizi olanaklı kılmaktadır. Azalan marjinal fayda yasasına dayanılarak, hırsızlığın küçük ölçekli gruplardaki gıda paylaşımının uygunluk düzeyi ile ilgili olduğu durumlarda hoşgörüldüğü ileri sürülmüştür. Öyleyse bu durumun özellikle bekaları büyük ölçüde tek bir kaynağa bağımlı gruplar için geçerli olduğunu düşünebiliriz. Avcı-toplayıcılarda temel geçim kaynağını temsil eden büyük av hayvanlarının etine, tedarike katılmayanlar dahil grup üyeleri arasında “eşit” olarak paylaşılacak şekilde değer atfedilir. Dolayısıyla üretici güçlerin bulunduğu aşamanın, tedarikçileri belirli gıdaların dağıtımını kontrol etmekten alıkoyan, hoşgörülen hırsızlık gibi bir dizi davranış örüntüsünü koşullandırdığı varsayılabilir. Öyleyse bu gibi gıda maddeleri grup için “kısmi kamu malı” muamelesi görecektir. Avcı-toplayıcılardaki hoşgörülen hırsızlık pratiğinin incelenmesi bize şunları da göstermiştir: Merkezileşmiş bir siyasal örgütlenmesi bulunmayan bu küçük ve karmaşıklık derecesi düşük topluluklar, temel kaynakların çatışmasız olarak dağıtımı konusunda iyi bir bilgiye sahiptirler. Geçim sistemleri ilkesel olarak depolamadan çok paylaşıma hizmet eder şekilde çalışır. Bu sayede evrimsel sürecin ürettiği avcı-hırsız dengesi içerisinde binlerce yıldan beri ayakta kalmayı başarabilmişlerdir
Keywords : Hoşgörülen hırsızlık, kamu malı, gıda paylaşımı, avcı toplayıcı