Ölü gömme gelenekleri ışığında kimliklendirme: Güç, statü ve cinsiyet

Authors : Derya YILMAZ

Pages : 15-33

Doi:10.33613/antropolojidergisi.1244986

View : 234 | Download : 226

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın konusunu, ölü gömme gelenekleri ışığında Anadolu’da güç, cinsiyet ve statünün nasıl belirleneceği oluşturmaktadır. Neolitik Çağ’dan Demir Çağı sonuna kadarki zaman diliminde Anadolu’da Neolitik kafatası kültü; mezar türü ve buluntuları açısından Erken Tunç Çağı basit toprak mezar, oda mezarları, kralî nitelikli mezarlarda merasim, şiddet izleri içeren toplu gömme gibi farklı mezar grupları; Demir Çağı’nda kaya mezarları ve tümülüsler örneklem olarak incelenmiştir. Bunlar olasılık dışı örnekleme yöntemlerinden amaçlı insert ignore into journalissuearticles values(kastî); örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Bu çerçevede Anadolu’da ölü gömme gelenekleriyle ilgili literatür ve biyoarkeolojik çalışmalar ile sosyal antropoloji açısından güç, statü ve cinsiyetin belirlenmesi ile ilgili literatür araştırılmıştır. Çalışmanın amacı, ölü gömme gelenekleri ışığında bireyin kimliklendirme sürecinde cinsiyet, güç ve statünün belirlenmesine yönelik bir yaklaşım geliştirmektir. Ölü gömme geleneklerinin geçmiş toplulukları anlamada ve bireyi kimliklendirmede önemi kafatası kültü, mezar türleri, saygınlık nesneleri, toplu gömme insert ignore into journalissuearticles values(şiddet izleri);, gömme merasimine dair kanıtlar, biyoarkeoloji, arkeotanatoloji, osteobiyografi ve aDNA analizleri ışığında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, kimliklerin belirlenmesinde mezar buluntularının doğru okunması büyük önem taşımaktadır. Her mezar veya birey farklı özellikler taşımaktadır. Mezarın ait olduğu kültürün de iyi anlaşılması, mezar buluntularını manâlandırma sürecinde önemlidir. Bireyi kimliklendirmede aynı kültürdeki mezar türü, konum ve buluntuların karşılaştırılması yardımcı olmaktadır. Ayrıca, etnografik veriler, ilksel topluluklardaki benzer uygulamalar ışığında, bazı uygulamaların anlaşılmasında önemli bir kaynaktır. Bireyin kimliklendirilmesinde, bir mezarda gömme öncesi, gömme esnası ve sonrasındaki sürecin iyi anlaşılabilmesi için başta arkeoloji bilimleri ve antropoloji olmak üzere disiplinlerarası bir yaklaşıma ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır.
Keywords : Ölü gömme gelenekleri, Arkeolojide kimlik, güç, statü, cinsiyet